,,იგი" - მოძრაობის თეატრში.

2017 წლის 22 აპრილს მოძრაობის თეატრმა მაყურებელს კახა ბაკურაძის სპექტაკლი „იგი“ (ჯემალ ქარჩახაძის მოთხრობა „იგი“-ს მიხედვით, პრემიერა გაიმართა 2015 წლის ივლისში) წარუდგინა. როდესაც არატრადიციულ, კლასიკურ დადგმასთან არ გვაქვს საქმე, კიდევ უფრო მძაფრდება მოლოდინი წარმოდგენისადმი, თუ როგორ, რა ხერხებით და რანაირად გადმოგვცემს რეჟისორი ამბავს.

იგის „გაუკაცრიელებულ“ და პირველყოფილ სამყაროში თავიდანვე შევყავართ რეჟისორს, როდესაც ვხედავთ შუაგულ დარბაზში იატაკზე მჯდარ ბელადს, ბუნების, ფრინველებისა და აქა-იქ წყლის ხმაურის ფონზე. ირგვლივ, დიდ წრეზე მიმოფანტული „ქვიშა“ ის ადგილია სადაც ძირითადად ვითარდება მოქმედება. მინიმალისტური სცენოგრაცია, ამძაფრებს იმ შეგრძნებას, რომ ყველაფერი რეჟისორისა და მსახიობების მარიფათზეა დამოკიდებული, რამდენად სწორად და გადასაგებად წარმოაჩენენ სხეულის ენით იგის ამბავს. დარბაზის სიღრმეში მჯდარი მარიონეტი, მთხორბელად გვევლინება, რომელიც იწყებს პროლოგს და ამ ხერხით კიდევ უფრო ნათელს ხდის ჩვენს თვალწინ გათმაშებული სანახაობის შინაარსს.  ნელ-ნელა, ერთ მსახიობს (ბელადს) ემატება გუნდი მსახიობების, რომელებიც ჭერის სიღრმიდან, ბადისებურად დაწნულ თოკებზე ცოცვით ზემოდან ქვემოთ მოდიან. რეჟისორის ეს გადაწყეტა თავიდანვე თვალში საცემი ხდება, რადგნან თოკებზე ცოცვით მსახიობები ძალიან ნათლად გადმოგცემენ რომ მოვიდნენ საიდანღაც და ასვე სადღაც ქრებიან. წინასწარ ხვდები, რომ ბელადიც, იგიც და იგის შემდეგ სხვანიც, სწორედ ამ უკიდეგანო სიმაღლესა და სიღრმეში გაუჩინარდება, სიღრმეში, რომელსაც ათასგვარი ინტერპრეტაცია შეიძლება მიეცეს. რეჟისორი არ მიყვება პირდაპირ ლიტერატურულ ტექსტს, მეტიც, თავდაპირველად სრულიად სხვა ტექსტითა და მოქმედებით იწყება სპექტაკლი და არა წმინდა ლიტერატურული ამბით, რაც მეტ ინდივიდუალიზმს სძენს წარმოდგენას. სპექტაკლში იგის გამოჩენის სცენა, მკვეთრად გამოხატულია და შესაბამისად მაყურებელი ხვდება ვინ არის ამბის მთავარი მოქმედი გმირი. ძალიან მარტივი ქმედებით, დაცემინებით, ჩვენთვის ნათელი ხდება მისი გამორჩეულობა და განსხვავებულობა, რომელიც მისი ტომის სხვა არსებებისთვის მომავალში გამაღიზიანებელი, დამაბნეველი და საშიში ხდება.

მსახიობების მინიმალისტური ფიზიკური მოძრაობები, ხან ტანვარჯიშის ელემენტებს წააგავს, ხან ქორეოგრაფიული მონახაზის მცდელობაა და ხანაც უბრალო ფიზიკურ მოქმედებაა ყველგვარი ზედმეტი დატვირთვის გარეშე. დადგმა უფრო სამოყვარულო პერფოსრმანსის შთაბეჭდილებას ტოვებს ვიდრე პროფესიონალურის, რომ არა მთხრობელის ვერბალური გადმოცემა და მესიჯები (რომლებიც მოქმედებას თან სდევს), მაყურებლისთვის ამბავი დიდწილად ბუნდოვანი იქნებოდა. წარმოდგენის სამიზნე აუდიტორია უბრალო მაყურებელია და არა პროფესიონალებით (მსახიობები, რეჟისორები, კრიტიკოსები), დამოკპლექტებული გუნდი, შესაბამისად „მოუმზადებელი“ მაყურებელი, რომელიც არ იცნობს ლიტერატურულ პირველწყაროს,  შესაძლოა მთლიანად აცდეს იმ მთავარ აზრს, რისი გადმოცემაც სურს რეჟისორს და გარკვეული მომენტები შეიძლება გაუგებარიც კი აღმოჩნდეს.

აღსანიშნავია იგისა და ნის სიყვარულის სცენა, მსახიობები  (იგი - უჩა მჟავია, ნი - ქეთი გიორგაძე) ახერხებენ მაღალი ემოციური შესრულებითა და გამოხატვით, დახვეწილი მოძრაობებით, გადმოგვცენ იგისა და ნის სიყვარულის, შეცნობის, არცოდნისა და ცოდნის შეგრძნებები, როგორ ცხოვრობენ ეს გრძნობები მათში და როგორ ჰპოვებენ გამოხატვას. მათთვის ხომ ყველაფერი ახალი და უცხოა, ისინი პატარა ბავშვებივით შეიცნობენ საკუთარ თავებს და შემდეგ სამყროს. ამ სცენაში მე, როგორც მაყურებლს დამაკლდა არცოდნიდან გამოვწეული შიშისა და ცოდნიდან მიღებული გრძნობის განვითარება, კიდევ უფრო წინ წამოწევა და ჩაღმავება, ჩემი აზრით, ამბის უბრალოდ გადმოცემაზე მეტად საინტერესო, ამ საკვანძო თემების განვითარება იქნებოდა.

სპექტაკლში იგი ჩნებდა, როგორც მარტოობა, შინაგანი წინააღმდეგობების მთელი ფეირვერკი, შემეცნების დაუშრეტელი სურვილი, არ ცოდნის შიში და შემდეგ გაჩენილ კითხვებზე პასუხის გაცემის ბედნიერება, იგი, როგორც მოაზროვნე და არა პრიმიტიული, ინსტიქტების დონეზე დარჩენილი არსება, იგი როგორც ბრძოლა და იგი როგორც პროტესტი. ამ ერთ პერსონაჟშია ყველაფერი თავმოყრილი და არ შეიძლება არ აღინიშნოს, რომ იგის როლის შემსრულებელი მსახიობი, უჩა მჟავია ახერხებს ამ ყველაფრის გადმოცემას და ჩვენამდე მოტანას, თუმცა როგორც უკვე აღვნიშნე ეს თემები, მაინც ზედაპირულ დამუშავებას განიცდიან. საინტერესოდ და მარტივად გადმოცემულია სცენა, სადაც იგი სილაზე ტახვას იწყებს და შემდეგ ამ ნახატების ფილოსოფიურ გააზრებას გვთავაზობს მაყურებელს, სადაც ნამუშევარი კი არაა მთავრი, არამედ მისი არსი, როგორ იშლება და როგორ ქრება ყველაფერი, მათ შორის ადამიანი და რა რთულია დატოვო შენი კვალი ისე, რომ ზღვამ ვერ წაშლოს.

 სქელი თოკებისგან დაწნული ბადე, მთავარი სცენოგრაფიული ნაწილია, რომელიც მაყურებლის ზემოთ, წინა მხარეს არის გადაჭიმული, იგი მრავალ ფუნქციური დატვირთვისაა და ხან საცხოვრებლის, ხანაც მაღლი მთის ფუნქციას ასრულებს, მასე ჯერ დამარცხებული ბელადი ადგის და სადღაც უსასრულობაში იკარგება, ხოლო შემდეგ იგი, რომელიც ბელადის ბედს მხოლოდ იმიტომ იზიარებს, რომ მეტი ცოდნა აქვს, რაც ამ პრიმიტიული, პირველყოფილი ადამიანისთვის იმთავითვე საშიში იარაღი ხდება.

საბოლოო ჯამში დადგმა უფრო პერფორმანსია, ვიდრე პროფესიული ქორეოგრაფია,  ან სპექტაკლი. მაყურებლისთვის ამბავი ბუნდოვანია, რათქმაუნდა არის ადგილები სადაც იკვეთება მოქმედების არსი და სწორ განვითარებამდე მიდის, მაგრამ საბოლოოდ მაინც გაურკვევლობის შეგრძნებას ტოვებს წარმოდგენა, რაზეა ამბავი, ერთ კონკრეტულ ადამიანზე თუ მასში არსებულ უამრავ გრძნობაზე, ბრბოზე თუ უბრალოდ მარტივ ბანალურ პირველყოფილ ყოფაზე. რომ არა მთხრობელის ტექსტი, კიდევ უფრო გაურკვეველი დარჩებოდა წარმოდგენის ნაწილები. მოძრაობის თეატრში უფრო მეტ მოძრაობას და ნაკლებ სიტყვას ველოდებოდი, მოძრაობას რომელსაც ვერბალიზაცია აღარ დასჭირდებოდა და მხოლოდ ძალიან მოკლე მესიჯებით გვამცნობდა ერთი სცენიდან მეორეზე გადასვლას. ბუნების, ფრინველების და წყალის ხმა გარემოს აღქმას ნამდვილად უადვილებს მაყურებელს და გვაგებინებს სად მიმდინარეობს მოქმედება. წარმოდგენა გაწელილი არ არის, რაც გაძლევს საშუალებას ფეხდაფეხ მივსდიოთ სიუჟეტის განვითარებას, რეჟისორისა და ლიტერატურული პრველ წყაროს დახმარებით ხდება კულმინაცია და კვანძის შეკვრა. პერფორმანსი არ მიმდინარეობს ტრადიციულ სცენაზე, მსახიობები თამაშობენ არა ამაღლებულ ფიცარნაგზე, არამედ იმ სივრცეში სადაც მაყურებელია განლაგებული, მათ არანაირი წინაღობა არ აქვთ აუდიტორიასთან, რაც შეიძლება მიზეზი გახდეს იმისა, რომ  მაყურებელი არ განიცდის დისტანცირებას გათმაშებულ ამბავთან, მეტიც, ცოტა „სცენის მტვერსაც“ ყლაპავს და ფიზიკური „თანამონაწილეობით“ უკეთ იზიარებს იგის ამბავს, რომელიც ყველა ჩევნთაგანის ამბავია, ყველა ადამიანის საწყისი და სასრული, რომელიც აუცილებლად გაფიქრებს იმ „ბანალური“ ამბის არსზე, რაც ადამიანის მოდგმის საწყისს წარმოადგენს. 

22.04.2017 

ის, რის გამოც მიყვარს თეატრი

თუ კი ოდესმე ვინმე მკითხავს, რატომ მიყვარს თეატრი, ალბათ ვუპასუხებ: "პაკლონის", აპლოდისმენტების, ოვაციების, "ბრავოს" შეძახილის, სტვენის, ერთმანეთში არეული ხმაურის, ცრემლის-სიხარულის ცრემლის გამო. 8 აპრილს თავისუფალი თეატრის ახალ სცენაზე დაიბადა სპექტაკლი, რომელმაც ეს ოვაციები უხვად გამოიწვია, ახალგაზრდა რეჟისორის ნიკოლოზ ჩიკვაიძის ეს წარმოდგენა, პირველი სერიოზული დადგმა გახლავთ მაყურებლისთვის, ავთო ვარსიმაშვილის სახელოსნოს სტუდენტის სადიპლომო ნამუშევარი, საკმაოდ თამამი, ეპატაჟური, თანამედროვე და ფერადოვანია. ასეთივე არა სტანდარტულია თეატრის გარემო, სადაც შემაღლებული ფიცარნაგის ნაცვლად ჩვეულებრივი იატაკია და მაყურებელი, მსახიობის თანასწორი, სადაც მრავალ დონიანი განათების მაგივრად სულ რამოდენიმე პროჟექტორია და ფარდის სანაცვლოდ კედლები. ახალგაზრდა რეჟისორმა ფრიდრიხ დიურენმატის პიესა "მოხუცი ქალბატონის ვიზიტი" 2 მოქმედებად წარუდგინა მაყურებელს. სპექტაკლი თეატრის ეზოდანვე იწყება, კაპელდინერების ნაცვლად, მსახიობები გვხვდებიან, შემაღლებული ფიცარნაგის ნაცვლად პირდაპირ იატაკზე მდგარი ძველი ვაგონი, რომელიც ამავდროულად თავლაა, სასტუმრო, მოქმედების მთავარი ადგილი, ირგვლის მოყრილია თივა, მარჯვენა მხარეს ხის ყუთია, რომელიც მრავალ ფუნქციურია და ხან საპირფარეშოდ, ხანაც პატარა სურსათის მაღაზიად გვევლინება. ავის მომასწავებელი მუსიკა და რელსების ღრჭიალი კიდევ უფრო მეტ დრამატიზმს სძენს გარემოს. სცენის სიღრმეში მოჩანს კედლები თეთრსა და წითელ ფერებში, სადაც სამი გასასვლელი კარია, ყავისფერ ფერებში გადაწყვეტილი გარემო ისეთივე უღიმღამოა როგორც აქ მცხოვრები ხალხი, გიულენი მიუსაფართა სამოთხეა. სპექტაკლი მატარებლის "გაჩერებებად" არის დაყოფილი რომელსაც მომღერალი (მარიკო ლეჟავა) აჟღერებს, აღსანიშნავია რომ ეს გმირი არაა პიესაში, იგი დამატებული პერსონაჟია, კაპელდინერები მსახიობებად გადაიქცევიან და საკუთარ ფორმებს იცვამენ, დახეულს, დაძონძილს, მათსავე ნატანჯ ცხოვრებას ირგებენ ტანზე, მოსავენ დამახინჯებულ სულებს. სცენაზე მდგარი 4 მსახიობი იწყებს სიმღერას, და თითქოს ყველაფერი მხიარული და ლაღი ხდება. სპექტაკლს მუდმივად გასდევს მიუზიკლის ელემენტები, შესაბამისად უხვადაა სიმღერები რომლებიც სპეციალურად ამ წარმოდგენისთვის დაიწერა (კომპოზიტორი გიორგი ლაღიძე) მათხოვრად ქცეული ხალხი ხელს იწვდის დასახმარებლად და ძველ დროებას მისტირის, მათი ერთადერთი იმედი ლოდინია, მოლოდინი ადამიანის რომელიც ერთ დღეს ამ კოშმარს დაასრულებს, ასეთი კი  კლერ ცახანასიანია (მაიკო ხორნაული) მილიარდერი, რომელმაც დიდი ხნის წინ დატოვა გიულენი. მუსიკის დაძაბული ჰანგები, ბაროკოს სტილის მელოდია, კიდევ უფრო მეტ იდუმალებს აჩენს ამ ყველაფრისადმი. სცენაზე ჩდებიან პოლიციელი, მონაზონი, მათხოვარი, მძლეოსანი, ბავშვი, ყველა თავის ამპლუაშია, ფანჯრებიდან 2 მსახიობი გვესაუბრება, ისინი გვამცნობენ რომ გიულენი განსაკუთრებული სტუმრის დასახვედრად ემზადება, სწორედ ამ დროს დედაო, (ნინა კალატოზიშვილი) რომელიც პიესაში პადრეა, ხოლო რეჟისორს აქ დედაოდ ყავს წარმოდგენილი, ნათელი მაგალითია იმისა თუ რა მოსდის ღვთის მსახურს როდესაც ის ფარისეველი, მდაბიო და ბნელი გონებისაა. ეს შტრიხი იმდენა ხაზგასმულია წარმოდგენაში რომ, მისი მსვლელობის დროს ვხდევბით რაოდენ მჭიდროა კონტაქტი დღევანდელ საქართველოსა და მეოცე საუკუნის პიესას შორის, რაოდენ აქტუალურია ეს თემები და რამდენად სწორად აქვს ის ახალგაზრდა შემოქმედს წარმოჩენილი, კათოლიკური საგალობლებითა და მესით ზეციური ჰანგების შექმნას მარტივად ახერხებს რეჟისორი. მატარებელი ჩამოდგა ბაქანზე და აი ნანატრი სტუმარიც ეწვია გიულენს, დაძონძილსა და ფერმიხდლს. მდიდრულად ჩაცმული და ფერადი ქალბატონი ცვლის გარემოს, თუმცა სანამ წარმოდგენა აქამდე მივა, ზედმეტად გაწელილი მეჩვენა მოქმედება. საკმაოდ ქედმაღალი, ამპარტავანი თუმცა ძალიან ნატანჯი. მას მთელი მისი ამალა მოჰყვება. ადამიანები? შეიძლება ასეც ითქვას, მაგრამ ისინი ძე ხორციელსა და ცხოველს შორის გარდამავალთ უფრო ჰგვანან, ირგვლივ მხიარულება და იმედი იფქრვევა. მაია ხორნაულის გმირი თავისივე სახეს პირველივე გამოჩენისთანავე ავლენს, სანამ ის ხმას ამოიღებს ბრჭყვიალა სამოსი და ქედმაღლური გამომეტყვეება უკვე მრავლის მთქმელია, ასევე სახასიათონი არიან ბრმა ძმები (გიორგი ედიშერაშვილი და ტატო გელიაშვილი) რეჟისორი მათ ვიზუალურ მხარეს იმდენად შინაარსობრივად ტვირთავს, რომ ამ "პატარა" ლაქიებს კუდის გაქიცინებაც კი არ სჭირდებათ საიმისოდ რომ მიხვდეს მყურებელი მათ ხასიათს. საჭურისი ბრმები ისეთივე ტრგიკულები არიან როგორც თითოეული მათგანი მათ გარშემო, მათი იუმორისტული გამოსვლები, ცეკვა და რიტმში ჩასმული მოძრაობები საკმაოდ ეფექტურია თუმცა, ტატო გელიაშვილის გმირის პათეთეტიკური მეტყველება აუფერულებს ამ სცენას და უკმაყოფილების შეგრძნებას ბადებს. აქ ცხოველიც კი არაა ბედნიერი, აქ მხოლოდ მოგონებებით საზრდოობენ და ისიც ნელ-ნელა უფერულდება, ასევე აღსანიშნავია სოფო მეძმარიაშვილისა და თაკო ბერიაშვილის სცენური სახეები, ისინი სხვადასხვა პერსოაჟებად გვევლინებიან (მეძავი, დები, ჟურნალისი) და გარდასახვას იმდენად მკაფიოდ ახდენენ, რომ მათი არც ერთი ქმედება არაა ერთფეროვანი, თუმცა იყო სცენები სადაც სტატიური და მოდუნებული თამაში, სცენას ქმედით უნარიანობას აკარგინებდა და ამბავს ჭიმავდა, ეს კი მთლიანად სპექტაკლზე შეიძლება ითქვას, რადგან ტემპო-რიტმი საკმაოდ დაბალი იყო და 2 საათნახევრიანი წარმოდგენა, ცოტა დამღლელიც კი აღმოჩნდა მაყურებლსთვის. მარლენ ეგუტიას გმირი ალფრედი, ხანში შესული, ქალაქში ყელაზე ცნობილი პიროვნებაა, ის ისეთივე ნაძირალაა როგორიც სხვები, იგი ისეთივე მლიქვნელია, ისევე სწყურია სხვისი ფული როგორც დანარჩენებს, თუმცა ამ სასტიკსა და დაბეჩავებულ ადამიანებში, სადღაც სინანულისა და სიყვარულის გრძნონები იჩენს თავს, კლერი საკმაოდ გარყვნილი ქალია რომელიც ახლა უკვე მის მეშვიდე ქმარზე ქორწინდება. საინტერესოა სექსუალური აქტის სცენა მის ქმართან, რომელიც რეჟისორს იმდენად ესთეტიურად აქვს გადაწყვეტილი რომ არავითარ გაღიზიანებას არ იწვევს, არამედ პირიქით, ის თითქოს საუკეთესო საშუალებად გვევლინება ფიქრისა და აზროვნებისათავის, სპექტაკლის მსვლელობისას ირკვევა, რომ ალფრედი და კლერი ოდესღაც შეყვარებულები ყოფილან, თავდაპირველად ისინი ღიმილითა და მონატრებით იხსენებენ ამ სასიყვარულო ისტორიას, თუმცა,  მალევე იკვეთება ბრალეულობა ილისა და ამ ქალაქში მაცხოვრებელი ადამიანებისა მაია ხორნაულის გმირის მიმართ, კლერი დასახიჩრებულია როგორც ფიზიკურად ასევე სულიერად, ხის ყუთები რომლებსაც საპირფარეშის ფუნქცია აქვს, კლერის მოგონებების საუფლოა, მისი წარსულის, რომელსაც ერთი ხელის მოსმით ანგრევს. ის შურისძიებისთვის დაბრუნდა, რათა გადაუხადოს სამაგიერო ყველას და ყველაფერს, ტკივილიანი და გაბოროტებული, სიყვარულისგან გაბოროტებული ქალი.  საინტერესო დეტალია კუბო, რომელიც ისე

შემოდის სცენაზე როგორც საჩუქარი, რეჟიროსი ამ სცენით ნათლად გამოკვეთავს ამ ნივთის საჭიროებას ყოველი ადამიანისათვის, რაოდენ შემზარავადაც არ უნდა ჩანდეს, აქვე შემოდის ღვთის მსახური, დედაო, ის უვიცი, დაბნეული და მლიქვნელია, როგორც ყველა დროში უფლის სახელის შემბილწველები, ანაფორას ამოფარებულნი. მთელი სპექტაკლის მანძილზე დღევანდელობასთან კავშირი არ გვტოვებს. არ გვტოვებს განცდა იმისა, რომ მოქმედება გიულენში კი არა საქართველოში მიმდინარეობს, ჩვენც ხომ ზუსტად ასე გვაქვს გაწვდილი ხელი, მილიარდერის მოწყალების მოსაპოვებლად. სცენოგრაფია რომელშიც უხვადაა კიბეები, მომაგონებს იმ გზას, რომელსაც მიმართულება არ გააჩნია, მეტიც, არც დანიშნულება. ის უბრალოდ მიდის ჰაერში სადღაც უკიდეგანო სივრცეში, ეს სიმბოლური ნივთია, იგი მჭიდრო კავშირშია აქ მყოფი ადამიანების მდგომარეობასთან, ის ხან სათვალთვალოდაა საჭირო, ხანაც ტრიბუნამდე მისაღწევად. რეჟისორს კარგად აქვს პატარა სვრცე ათვისებული და სცენა ორ სართულად გამოყოფილი. იქ, სადაც მდიდარი კლერის სასტუმროა, რომელიც გადმოჰყურებს ყველას და ყველაფერს თავზე, იქ სადაც მოქალაქენი დადიან და სამართლის აღსრულებას დასცქერიან ზემოდან, იქ სადაც ყველა განდეგილია იმ ბოროტებასთან რასთანაც ასე ახლოს დგანან, სიმბოლურ დატვირთვას იძენს ეს ზედა დონე და მას მხოლოდ ფუნქციური დატვირთვა არ გააჩნია. მშვენიერია სცენა სადაც ილი და კლერი ერთად ტყეში სეირნობენ, აქ რეჟისორს დეკორაციის ნაცვლად გამოჰყავს მსახიობები ხეების როლში, ამ მოქმედებას მარიკო ლეჟავას გმირი სიმღერით აფორმებს, ის თითქოს ცაშია გამოკერებული და ანგელოზივით გვიგალობს ზეციდან. როგორც უკვე აღვნიშნე წარმოდგენას მიუზიკლის ელფერი დაჰკრავს და მუდმივად გასდევს წამღერებული ფრაზები მსახიობებისგან, რაც მოქმედებას აცოცხლებს და მოქნილს ხდის. ხალხი ბენდიერია, მათ მხსნელი მოევლინათ, მილიარდერი ქალი, რომელიც მზადაა დაეხმაროს ამ ქალაქს სამართლიანობის აღდენის სანაცვლოდ, ამისათვის კი ილი უნდა მოკვდეს მისივე თანამოქალაქეების ხელიდან. მაია ხორნაულის გმირისთვის ყველა მონაა და მოსამსახურეა, თვით ქმარიც კი, რომელიც ჯაჭვებით ჰყავს დაბმული და რომელიც ფინიასავით ელაქუცება მას, ასევე მოსამართლე, რომელიც სასამართლო პროცესს განაახლებს და ალფრედს დანაშაულში ამხელს.  ცრუ მოწმეები, ტყუპი ბრმა ძმები, თუმცა საკითხავია არიან კი ისინი ბრმები? მათ ხასიათს მხოლოდ ვიზუალური მხარე ხსნის, ვერბალური გადმოცემა ტექსტისა და არა ქმედება. ეპატაჟურად აქვს გადაწყვეტილი რეჟისორს სცენა, სადაც ვეცნობით კლერის მერვე ქმარს (დათო ეზიაშვილი) ათლეტური აღნაგობის ახალგაზრდა სცენაზე (უფრო კონკრეტულად ზედა სართულზე, რომელიც სასრუმტოს ოთახია) შიშველი წარმოჩინდება გიტარით ხელში, ეს სცენა იმის ხაზგასასმელად გაამძაფრა რეჟისორმა, რომ ეჩვენებინა თუ როგორი გარყვნილია "წარმოსადეგი" ქალბატონი, თუმცა ეს მე ოდნავ გადამეტებულად მეჩვენა რადგან წინამორბედი მონოლოგები თუ დიალოგები უკვე ცხადყოფს მაია ხორნაულის გმირის ხასიათს. გიულენელები მოსყიდულნი არიან, გაიყიდა ყველა, კეთილდღეობის მოლოდინში თითოეული ადამიანის ვალები სულ უფრო იზრდება, ისინი საკუთარ თავს უფლებას აძლევენ ძვირფასი ნივთები და სურსათი შეიძინონ. ამ სცენაში მე გამოვარჩევდი  გოგონების დუეტს  (სოფო მეძმარიაშვილი, თაკო ბერიაშვილი) რომლებიც ერთნაირად ჩაცმულნი, ერთ ინტონაციაში საუბრობენ, ერთად მოძრაობენ და ერთნაირი მიმიკებით ხსნიან თავიანთ სახეებს, მათ ახალი ფეხსაცმელები აცვიათ, ისინი ხომ ახალ ცხოვრებას იწყებენ და პირველ ნაბიჯებს დგამენ მასში ამ ახალი სამოსითა და ფეხსაცმლით. მინდა აღვნიშნო რომ ამ ამპლუაში ისინი ბევრად უფრო მოქნილები დინამიურები და საინტერესონი იყვნენ, ეს სცენა სიცილ ნარევ ტირილს იწვევს მაყურებელში, სადაც ვხედავთ რომ ალფრედი, სათითაოდ ყველამ გაყიდა, აქ მორალი და ზნეობა ფარად აქვთ აფარებული ფარისევლებს, ყველასთან მიდის განწირული ალფრედი ნუგეშის მისაღებად მაგრამ ეს ის "ნუგეშია" რომელიც ბევრად უფრო მწარეა ვიდრე სიმართლე. ავე მარიას ფონზე ღვთის მსახურთან მისული ილი შველასა და სწორი გზის გაკვლევას ითხოვს დედაოსგან თუმცა მისი პასუხი ნალებად დამაიმედებელია, მისი საუბარი მარლენ ეგუტიას გმირს ამცირებს, ფსიქოლოგიურად ანგრევს, დედაოსაც ხომ ჯვრის ფორმის ხანჯალი უჭირავს რომელსაც ნებისმიერ წამს ჩაარტყამს როცა კი ამის შანსი მიეცემა. ორმაგი ექსპოზიციის კინო ხერხს მიმართავს რეჟისორი, სადაც პარალელური სცენებია ნაჩვენები, როდესაც კლერია ჩვენს თვალ წინ და ამავდროულად შავი ავაზის სიკვდილს ვიგებთ, ახლაგაზრდობაში ხომ სწორედ ალფრედს ეძახდა ავაზას მილიარდერი, სულ მალე მასაც სიკვდილისკენ მიმავალ გზას გაუყენებენ, ის მიდის მაგრამ არავინ უშვებს, სითბო და მზრუნველობა ერთგვარი სატყუარაა რომ სიკვდილის გზას გაუყენონ, გამორჩეულია სცენა სადაც მაიკო ხორნაულის გმირი საქორწინო კაბაში გამოწყობილი თავლაში ზის და სიგარეტს აბოლებს, ის მოჩვენებითად ქორწინდება, მისი ყოველი მსგავსი მცდელობა ხომ კიდევ ერთი დასტურია მისი უიღბლობისა, ამ პერსონაჟის ეპატაჟურობა რაღაცით თანამედროვე პოპ ვარსკვლავს ლეიდი გაგას მოგვაგონებს. აქ ყველაფერი მოჩენებითია, იმედიც კი მოჩვენებაა რომელსაც არ უნდა ენდო, მას პროთეზს  უსუფთავებენ, ის ხეიბარია სულითაც და ხორცითაც, ის თოჯინაა დასახიჩრებული, რომელიც ოდესღაც გამოიყენეს და სანაგაოზე მოისროლეს და სიყვარული რომელიც გააჩნდა სისასტიკედ გადაექცა. იგი ინფანტილური ბავშვია, რომელსაც დღემდე ახსოვს თითოეული ტკივილი, ამ მტირალა დედოფალს მუდამ დაყვებიან გვერდზე მისი "პუციები"-ჯუჯები. მრუშობით მოპოვებულ ფულს ისევ სიბინძურეში აბრუნებს. საცოდავია ქალბატონი ილი (ნატო მოლაშვილი) რომელიც ისეთივე უნებისყოფოა როგორც დანარჩენი გიულენებელბი, ერთადერთი ადამიანი,

რომელსაც ჯერ კიდევ შემორჩა სინდისი და რომელიც მზადაა სიმართლე ილაპარაკოს ეს მასწავლებელია (გიორგი ჩაჩუა) მისი გმირი გარეგნულად ძალიან ემთხვევა მის შინაგან ხასიათს, ის განასახიერებს სიმართლის მღაღადებელს უდაბნოსა შინა, თუმცა ისიც დაჩაჩანაკებულია და განწირული ჩასაქოლად, ის აღსარების სათქმელად მივიდა ალფრედთან, ამცნობს რომ მას მოკლავენ. მარლენ ეგუტიას გმირი, სხვადასხვა სახეებს ქმნის წარმოდგენის მანძილზე, ფინალისკენ კი ის ძალიან შიშველი წარმოჩინდება თავისი მთელი ემოციებითა და განცდებით, განწირულობით, შიშით, სინანულით და საბედისწერო სიყვარულით. ცოტა არ იყოს მონოტონური და გაწელილი მომეჩვენა ბურგომისტრის მონოლოგი (გიგა იმედაძე) ის ყველა სცენაში ერთფეროვანი იყო. რომანტიული, თბილი და ძალიან სევდიანია ძველი შეყვარებულების ბოლო სცენა, რეჟისორი ამ სცენაში უდიდეს სითბოსა და სიყვარულს გადმოგვცემს, მსახიობები ქმნიან იმ სახეებს რომლებიც სიცოცხლის უკანასკნელ წუთს, გულახდილობის ჟამს აქვთ ადამიანებს, ისინი ერთმანეთს ესაუბრებიან გარდასულ დღეთა სიტკბოებაზე, და ამ სიტყვებში იმდენი ტკივილი და სინანულია, რომ სასტიკი ქალი ყველასათვის თანაგრძნობის ობიექტი ხდება, იხსენებენ მათ გარდაცვლილ შვილს,    

 "- რა ერქვა?

 - ჟენევიევა

 - ლამაზი სახელია, რა ფერის თვალები ქონდა? 

- თვალგახელილი არ მინახავს" 

თბილი ფერებით განათებული სცენა, ყვითელსა და მოყავისფრო კონტურებში გამოსახული დეკორაცია, გარემოს კიდევ უფრო ინტიმურს და რომანტიულს ხდის, რომელსაც ასევე მინორული მუსიკის ჰანგები ედება... ისინი ერთმანეთს ემშვიდობებიან, ისევ ისე როგორც ადრე. ლურჯი განათება, მუსიკა დაძაბული, აივნიდან ისმის ნაბიჯების ხმა, ბურგომისტრი ზარებს არიგებს, რათა პირველმა მკვლელმა ნიშანი მისცეს ილის განადგურების შემდეგ, ყველა აწკარუნებს ზარებს, ისინი მზად არიან ერთხმად ჩაქოლონ თავიანთი თანამოქალაქე, მასწავლებელიც ამ ბრბოში ერევა, ალფრედი კვდება, წითელი განათება კიდევ უფრო ამძაფრებს შეგრძნებებს, ბიორკის მუსიკის ფონზე სულს განუტევებს ალფრედი და ამ ვაკხანალიაში მისი განწირული ხმაც ეხშობა. ილი მოკლეს მაგრამ ისინი ისევ ისეთებად დარჩნენ, მის კუბოზე კი რომელიც კლერმა საჩუქრად მიუძღვნა უკანასკნელ სიყვარულს, მილიარდერი ჩეკს გამოწერს, ეს პატარა ქაღალდი ბრბოს ერთმანეთში არევს და ადამიანებს ცხოველების სახეს მისცემს. წითელი პომადა ამშვენებს მილიარდერს, ის შავებშია ცაჩმული, ის მაინც გლოვობს და კუბოზე მწოლიარე გაჰყავთ სცენიდან. არ შემიძლია ორიოდე სიტყვით არ შევეხო დავით ანდღულაძის იგივე პიესის ინსცენირებას რომელსაც "მეორედ მოსვლა-ანუ ვიზიტი" ერქვა და წლების წინ ახმეტელის სცენაზე გათამაშდა. ამ ორი წარმოდგენის შედარებისას შესაძლოა დავინახოთ მსგავსება, თუმცა ამ მძიმე ისტორიას თითქოს ბევრად უფრო მსუბუქად გვაწვდის დავით ანდღულაძე ვიდრე ნიკა ჩიკვაიძე, მიუხედავად იმისა, რომ პირველ სპექტაკლში  გარემო, კოსტიუმები, სცენოგრაფია ბევრად უფრო, მუქსა და შემაძრწუნებელ ფერებშია გამოსახული წარმოდგენა მაინც უფრო მსუბუქად მიდის, დაძაბულობას ვერ ვგრძნობთ, თითქოს კლერი აქ ბევრად უფრო კეთილია ვიდე ახალგაზრდა რეჟისორთან, "მოხუცი ქალბატონის ვიზიტი" თავიდანვე გვძაფრავს და გვამზადებს იმ ტრაგედიისთვის რაც ბოლოს გველის, აქ ყველაფერი ფერადია, თითქოს მხიარულია და უდარდელი თუმცა ტრაგიზმი ქალბატონის გამოჩენისთანავე იწყება. კლერი და ილი (დავით ანდღულაძის სპექტაკლში) აქ თითქოს თავიდან იწყებენ ცხოვრებას და ვერც ვგრძნობთ, რომ მალე ეს ქალბატონი საშინელ განაჩენს გამოუტანს მის სატრფოს, ნიკა ჩიკვაიძესთან კი ეს ყველაფერი ცხადია თავიდანვე. ორივე რეჟისორს გამოყენებული აქვს კუბო, რომელიც სიმბოლოა იმ საშინელების რომელიც სამუდამო განსასვენებელი უნდა ჰპოვოს შეწირულმა, ორივე წარმოდგენაში ცოცხალი მუსიკა და სპეციალურად სპექტაკლისთვის შექმნილი მელოდიებია. არის სცენები სადაც ასოციაციები უხვად გვიჩნდება წინამორბედ წარმოდგენასთან, ორივე რეჟისორს გამოყენებული აქვს ორმაგი ექსპოზიციის ხერხი და სცენა ორ დონედ აქვს წარმოჩენილი, ფიცარნაგი და ზედა სართული. რათქმაუნდა ტექსტუალურადაც არის სხვაობა, საბოლოო ჯამში ვფიქრობ, რომ ახალგაზრდა რეჟისორი ახერხებს გაექცეს ზეგავლენას და ბოლომდე არ მოექცეს "მეორედ მოსვლის" შთაბეჭდილების ქვეშ, თუმცა მსგავსებას რათქმუნდა შევამჩნევთ აქა-იქ. გიულენის მკვიდრნი ყველა შემთხვევაში განწირულები არიან და ეს რეჟისორები ყველანაირი ხერხით აღწევენ იმას, რომ გადმოგვცენ მთელი ამ პიესის ტრაგიზმი სხვადასხვა გზით. ახალგაზრდა რეჟისორმა მთელი სიმძაფრით გადმოგვცა ეს ტრაგიკული პიესა, მიუხედავად იმისა რომ მოქმედება გაწელილი და ხანდახან მოსაწყენიც კი ხდებოდა, იგი არ კარგავს თავის ხელწერას და ახალ სცენაზე ახალ შემოქმედს შობს საკუთარ თავში, დარბაზის არაკომფორული მხარე, სკამების განლაგება და აკუსტიკური პრობლემები კიდევ უფრო აფერხებდა წარმოდგენის მსვლელობას. იყო ადგილები სადაც მოქმედების ტემპი იკლებდა და მხოლოდ ვერბალურ შესრულებაზე მიდიოდა მთელი სპექტაკლი, თუმცაღა უნდა აღინიშნოს რომ დამწყები დასით დაკომპლექტებულმა სპექტაკლმა საკმაოდ თამამი განაცხადი გააკეთა, საინტერესოდ და ლამაზად გაკეთებული სცენები, (სპექტაკლის დასაწყისი, კლერის გამოჩენა, ბრმა ტყუპები, კუბოს სცენა, მაია ხორნაული საქორწინო კაბაში) მუიზიკლის ელემენტები, სპეციალურად დაწერილი მუსიკა წარმდგენისთვის, კინო ხერხი და ქორეოგრაფია(გია მარღანია), საერთო ჯამში ერთ მთლიანობაში წარმოჩინდა და სინთეზურ ხელოვნებად იშვა, იმ ხელოვნებად რომელსაც თეატრი ქვია. აი რატომ მიყვარს ის, მე ვიდექი დიდი ხნის მანძილზე და არ მბეზრდებოდა მაყურებლის ოვაციები, აპლოდისმენტები და შეძახილები, რომელიც ერთი სამყაროდან მეორე სამყაროში გვამყოფებდა. 

ტირანი ჩვენშია-ჩვენ ყველას გვაქვს შანსი ვიყოთ მაკბეტი

16 აპრილს მინის თეატრმა, რეჟისორმა რეზო შატაკიშვილმა კიდევ ერთი სპექტაკლი წარუდგინა მაყურებელს, ეჟენ იონესკოს „მაკბეტტ“. პრემიერა გაიმართა თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტის სასწავლო თეატრის სცენაზე.

საინტერესო სცენოგრაფია, რომელიც პირველივე წუთებშივე იპყრობს ჩვენს ყურადღებას, თემატურად და პრაგმატულად არის შეთავსებული მოქმედებასთან, ჰაერში ჯაჭვებით დაკიდებული წიგნები, სცენის სიღმრეში კი  ერთიმეორეზე ასხმული გაზეთები, ჩემოკიდებული კარები, მწვანე ბუშტები,  სცენის ცენტრში განლაგებული პისუარები, კიბეები, ღამის ქოთნები... სცენოგრაფიაში აქტიურად გამოყენებული რუსუდან ფეტვიაშვილის ბავშვობისდროინდელი ნამუშევრები - სავსე მითიური, გამოგონილი არსებებით. ეს ხაზი მსახიობების ჩაცმულობასაც გასდევს ლაითად.

სპექტაკლი იწყება ღამის ქოთნებზე შემომსხდარი, ბალერინის „პაჩკებში“ გამოწყობილი ბებერი ალქაჯებით, წელს ზემოთ შიშველი, ზურგით მდგარი მამაკაცებით, სწორედ მათ ზურგზე დაწერენ ალქაჯები სისხლით სპექტაკლის დასახელებას ოდნავ მოგვიანებით, მანამ კი კუდიანების შექსპირული დიალოგი იმთავითვე გზარავს და მიგანიშნებს რომ აქ მშვიდობა არ დაისადგურებს, ბოროტების აღვირახსნილობა სულ უფრო და უფრო რთულ სტადიაში გადავა. იწყებენ რიტუალს, სცენაზე შემოდის შექსპირისეული მაკბეტი (ლაშა მელაშვილი), მაგრამ სატელეფონო ზარი მალევე ამცნობს ალქაჯებს რომ უნდა ითამაშონ იონესკოს „მაკბეტტ“ და არა - შექსპირის, რომელსაც ისინი თამაშობენ. ამ სვლით რეჟისორი ჩვენ გვამცნობს რომ მოქმედება თეატრში ხდება - „თეატრი თეატრში“. შექსპირის მაკბეტი მალე სცენაზე ზურგით მდგარი მამაკაცების რიგში ჩადგება, რათა კვლავ შემოტრიალდეს - უკვე იონესკოს მაკბეტტთან ერთად, რათა მათ მკერდზეც დაიწეროს - ტ ტ...

პროლოგს მოსდევს შურისძიებით, ბოღმით ანთებული კავდორისა და გლამისის სცენა (ნიკა ჩხაიძე და გიორგი იარაჯული), მათ აღარ სურთ  დანკანის მეფობა, ჩვენ მოწმე ვხდებით როგორ ისახება შეთქმულება, როგორ იფუთება მაღალი იდეალებით - დემოკრატიით, თავისუფლებით მათი პირადი ინტერესები („უფლება უფრო და უფრო მეტი ფული ვაკეთოთ“), ვხედავთ როგორ ისახება შეთქმულება... საპირფარეშოში, პისუარებთან... პისუარები, ღამის ქონთნები - ეს რეჟისორული გადაწყვეტა მუდმივად გვახსენებს ამ სამყაროსა და ამ ქვეყნის მდგომარეობას, თვით ამ პროცესების (დამხობები, გადატრიალებები) ფეკალურ წარმომავლობას. სპექტაკლში აირწინაღითა და ესპანური „ფრეზით“ შემოყვანილი მუნჯი მასხარა (პიესაში ის არ გვხვდება), სიმბოლოა იმის, თუ როგორ ხედავ, გესმის და არ შეგიძლია წინ აღუდგე იმას რაც ხდება...

ის თან ადამიანია, თან გამოგონილი მახინჯი არსება... ყველაფერს მწვანე, სიცოცხლის ფერი დაჰკრავს და მთელელი ორი მოქმედების მანძილზე იმედს გვისახავს, რომ ოდესმე ამ ტირანიას ბოლო მოეღება, მაგრამ ბოილოს ირკვევა რომ ეს მწვანე სწორედ ტირანიისა და ძალაუფლებისაკენ დაუოკებელი ლტოლვის მარადიულობის სიმბოლოა...

 მაკბეტი და ბენკო (ანდრია გველესიანი-ბექა კულიჯანაშვილი) ნათელი მაგალითია იმისა, თუ როგორ შეიძლება უერთგულესი ადამიანებიც კი გააგიჟოს ძალაუფლების წყურვილმა.

ანდრია გველესიანის გმირი ერთობ წარმოსადეგი, სიცოცხლითსავსე ახალგაზრდაა, რომელიც თავგანწირვით იბრძის დანკანისათვის (გიორგი გოგუაძე) მსახიობი ქმნის ინდივიდურ სახეს მებრძოლისა, რომელიც ძალიან ბუნებრივად გადაიზრდება სისხლისმსმელ ტირანში, თუმცა ხანდახან მისი ქმედება ძალიან ერთფეროვანი და მოსაწყენი ხდება, განსაკუთრებით იქ სადაც მონოლოგები ან დიალოგები აქვს. თუმცა საბოლოო ჯამში ეს მსახიობი ახერხებს შექმანს ის სახე რომელიც პიესაშია მოცემული, მისი ხმის ტემბრი  და ფიზიკური მხარე სრულიად აძლევს საშუალებას რომ წარმოაჩინოს მაკბეტის გმირი მთელი თავისი „დიდებულებით“. თეთრი მოსაცმელები რომლებიც წარმოდგენის დასაწყისსში სრულიად სუფთაა, ნელ-ნელა სისხლით იღებება და ცოდვები რომელებსაც ისინი სჩადიან თავიანთი ბატონისათვის უფრო და უფრო ამძიმებს მათ.

დატრიალებული ამბის მთავარი  გმირები კუდიანები არიან, მაგრამ ვინ არიან ეს კუდიანები? დედოფალი - ლედი დანკანი და მისი სეფექალი (მედეა ახალაძე და ნინო იოსელიანი). დიახ, ისინი გვევლინებიან კუდიანებად, ისინი ხლართავენ მთელ ამ ინტრიგებს, შავბნელ საქმეებს... ალქაჯი დანკანის ცოლია, ალქაჯი ლედი მაკბეტია, ალქაჯი დანკანის ქვრივია... და ეს პერიპეტიები უსასრულოდ გაგრძელდება. არაჩეულებრივია ამ ორი მსახიობის (მედეა ახალაძე და ნინო იოსელიანი) ტანდემი, ვინაიდან ისინი ახერხებენ ერთდროულად წარმოადგინონ სცენაზე ალქაჯენი, შიშის მომგვრელი არსებები და დედოფალი და მისი სეფექალი.

საინტერესოა როგორ შემოჰყავს რეჟისორს დანკანის პერსონაჟი სცენაზე, ის ერთი პატარა ადამიანია, რომელსაც ძალაუფლება ჩაუვარდა ხელთ და ახლა მზადა ყველას დ აყველაფერს გადაუაროს, ეს ინფანტილური, ჭირვეული ბავში რომელიც დედის კალთას არ მოშორებია და მაშინაც კი როდესაც მის სიცოცხლეს პატარა საფრთხე დაემუქრება მზადაა ისევ „დედას“-ცოლს მიეკედლოს, ან კიბის ქვეშ შეძვრეს და ისე დაემალოს საფრთხეს. გარდა იმისა რომ ეს პერსონაჟი თავად ძალიანსაინტერესო და მღავალფეროვანია, მსახიობი გიორგი გოგუაძე კიდევ უფრო ნათლად ხსნის მის ხასიათს სცენაზე და ყოველი მოქმედებით, მიმიკით, ხმის ინტონაციისა და ტემბრის ცვალებადობით, ერთიან სახეს ქმნის მლიქვნელი, მშიშარა და მედროვე ხელისუფალის, რომელიც თავისუფალ დროს ქსოვს, მაგრამ ამ უწყინარ საქმიანობას მშვენივრად უთავსებს მკვლელობასა და სისხლის ღვრას. არ გვტოვებს შეგრძნება რომ მოქმედება დღეს და აქ ხდება, ეს ყველაფერი ძალიან რეალურია, ძალინ ახლოს ჩვენთვის...

მაკბეტს და ბენკოს თავდაპირველად უდანაშაულოდ დაღუპული ხალხის სისხლი აწუხებთ, შემდეგ კი ეს სისხლი მათი საკვები ხდება და...იწყებენ კავდორისა და გლამისის მსგავსად, მათივე ტექსტებით, რეპლიკებით შეთქმულებას,  ძალაუფლების სურვილი მოღალატეებად აქცევს მათ, აკარგვინებს ადამიანურ სახეს, მაგარამ თანამედროვე სამყაროში არსებობსღა ადამიანური სახე?  რეჟისორი მთელი ამ სპექტაკლის მანძილზე მსუბუქად გვახსენებს, ვართ კი ჩვენ ის არსებები რომელბთაც შეგვიძლია ძალაუფლების გამო ადამიანების სისხლი არ ვსვათ, ერთმანეთი არ ვხოცოთ და საკუთარ ძმას სარეცელი არ შევუბილწოთ? საინტერესოდ აქვს რეჟისორს გადაწყვეტილი სცენა სადაც დანკანი მაკბეტსა და ბენკოს თანამდებობებს და მიწებს პირდება, ვხედავთ როგორ იწყება მაკბეტის ფერიცვალება, რომელსაც იმადროულად აცდუნებს ლედი დანკანი... ამ სახელმწიფოში ჩაის იქიდან მიირთმევენ სადაც ისაქმებენ, ღამის ქოთნები მათი სავიზიტო ბარათია!

შემზარავია სცენა სადაც ალქაჯები უწინასწარმეტყველებენ მაკბეტისა და ბენკოს გმირებს მომავალს, საიდანაც იწყება მათი საბოლოო განადგურება, გარყვნა. მაკბეტი, ბენკო, ლედი დანკანი აწყობენ შეტქმულებას და თავიდან იშორებენ დაკნანს - ქსოვისას. გიორგი გოგუაძის დანკანი არასრულფასოვანი არსებაა, ის თითქოს საჭურისია, თითქოს არატრადიციული ორიენტაციის, გიჟი, მშიშარა რომელიც ხან ერთ მსახურს პირდება სიმდიდრეს ხანაც მეორეც, ოღონდ საკუთარი თავი გადაარჩინოს, მეტიც მზადაა საკუთარი ცოლიც კი გაწიროს, მაგრამ მას სწირავენ და უყენებენ სიკვდილის გზასს, სანაცვლოდ თვითონ იკავებენ მის ადგილს, სისხლიანი სკამი ზეციდან ეშვება და ის დაუმსახურებლად გადაეცემა მაკბეტს, რომელიც სისხლში დგამს ფეხებს და ისე ადის სამეფო ტახტზე, ის იდგამს გვირგვინს თავზე და სულ უფრო და უფრო ეფლობა ამ ცოდვის მორევში,სადაცაა დადგება მისი მეგობრის აღსასრული...

ყველაფერი უფრო და უფრო პირქუში ხდება, სუნტქვა შეუძლებელი - თუ დანკანის დროს ერთი იყო აირწინაღით, ახლა ყველა აირწინაღშია, მხოლოდ მკვდრები ახერხებენ აირწინაღის გარეშე „გამოცხადებას“. აირიწინაღიანები ემსახურებოდნენ დანკანს, ახლა ემსახურებიან მაკბეტს, მოემსახურებიან შემდეგსაც, მაგრამ მაკბერტის შემდეგ უარესი ტირანი ევლინება ქვეყანას.

სცენაზე გაუთავებელი მკვლელობებია, თუმცა თეატრალურად სხვადასხვაგვარად გადაწყვეტილი - დანკანს საქსოვი ჩხირებით განგმირავენ და საკუთარი მეუღლე ძაფით მოახჩობს, ბენკოს მკვლელობისას მაკბეტი ჰაერში გამოკიდულ ბუშტს ხეთქავს და სცენაზე სისხლი იღვრება, მაკბეტის მკვლელობისას მაკოლი საჰაერო ბუშტებს ხეთქავს და წითელი ბუმბულები ეფინება სცენას... სპექტაკლია ბოლოს ლედი დანკანი მიწით სავსე ტომარას ხევს და ასამარებს მაკბეტს.... დიახ მაკბეტს და არა ბოროტებას. სპექტაკლის ფინალში შექსპირის მაკბეტი დაჰყურებს მკვდარ მაკბეტტს, ისმის ზურაბ ყიფშიძის ხმა - ზურაბ ყიფშიძე ახმოვანებს შექსპირის მაკბეტს, კითხულობს ცნობილ მონოლოგს რომ ცხოვრება მხოლოდ ჩრდილი ყოფილა, მოარული ტაკიმასხარა....

ამ სამყაროში ყველაფერი ციკლურია, ცხოვრებას საზრისი არ აქვს, ბოროტებას კი დასასრული. ეს მასხარამაც იცის, რომელიც თავში ხელის ეფექტური შემორტყმით გვამცნობს ვაებას, იცის და გოდებს რომ ამ მოჯადოვებულ წრეზე კიდევ ერთხელ მოუწევს გავლა თავიდან.  

მოჩვენებანი

   
     

    depresia, fsiqozi, melanqolia, moCvenebebi. verasodes gaeqcevi warulis aCrdilebs, isini mudam Sens gverdiT arian erTguli megobrebiviT. 27-28 nembers mus-komediis scenaze, miSa Carkvianma moCvenebebi “adamianebad” aqcia, or moqmedebiani warmodgena henih ibsenis igive saxelwodebis piesis (moCvenebani) mixedviT Seqmna. problemis axleburi gaazreba, aqtualuroba da simZafre, swored is aucilebeli da fundamenturi elementebi aRmoCnda, razec speqtakli gaxlavT agebuli.

       scenografia sada, magram yovlis momcvelia, irgvliv mZime auraa, wiTelsa da Sav ferebSi gadawyvetili dekoracia ibseniseul suls kidev ufro amZafrebs da gvexmareba mis amoxsnaSi. wiTeli magida, romelic scenis centrSi dgas, xan skamia, xan mosasvenebeli nivTi, xanac adgili saidanac ambavs gvamcnoben. masze ganlagebuli nivTebi, logikur funqciebs eqvemdebareba, is SemaRlebul ficarnagzea moTavsebuli. erTi SexedviT araferia sagangaSo, ambavi xom ubralod gogonas (regina - ana wereTeli) gamoCeniT iwyeba, romelis kostiumic Tavidanve gvamcnobs mis statuss, is moaxlea. SeSinebuli da dabneuli Cans, maleve engstrandi (aleqsandre begaliSvili) Cndeba Cvens winaSe, maT Soris gamarTuli dialogi cxadyofs, maT mama-Svilur kavSirs, Tumca es araa sasiamovno an siTboTi aRsavse, piriqiT aris moment roca mama Svils jibegasqelebli kacis sayvarlobasac ki sTavazobs, keTildReobisaTvis, misi azrebi Tavidanve mliqvneluri da ara jansaRia. oTaxSi SemosuliPpastori (zaal Ciqobava)  erTi SexedviT, mSvidi, gawonasworebuli da keTilSobili pirovnebaa, reginas momavalze mzrunveli da misi bedis ganmkargavi, is xom swored imitom movida helene algvinis (igive fru algvini, buba gogoriSvili) ojaxSi, rom gogonas daexmaros, Tumca es misi ufrosis fru algvinis gareSe warmoudgenelia. Tanac pansionis Taobaze sabuTebs wesrigSi moiyvans da “sasiamovnos, sasargeblos SeuTavsebs”. secenaze gamefebulia idumali atmosfero, adamianebi daZabulni da SiSis qveS myofni Canan, amas emateba nika fasuris mSvid magram mZafr tempo-ritmze Seqmnili musika romelic, arsebul garemos kidev ufro “saSiSs” da idumals xdis. sada magram muq ferebSi gamowyobili msaxiobebi, pirdapir gadmoscemen sakuTari awewil cxovrebas da sulier mdgomareobas. amaRlebuli ficarnagi trialebs da Cvens winaSe fru algvini Cndeba, am xerxiT gadadis reJisori erTi scenidan meoreze, TeTr skafandrSi gamowyobili, (ezodan dabrunebuli) daxvewili da maRali wris qalbatoni, pastors gverdiT Camoujdeba da gamyinavi xmiT iwyebs masTan saubars, rac mamaos SeakfTobs, es kostumri romelic buba gogoriSvilis gmirs acvia, TiTqos erTgavri simboloa Tavdacvis, is xom mTeli cxovreba icavs sakuTar Tavsa da Svils mosalodneli safrTxisgan, swored amitom Cemi azriT reJisori xazs usvams am kostiumiT gmiris im xasiaTs, romelic aqvs. xanZari, damwvari pansioni, pastori da qalbatoni saqmiani saubriT gvamcnoben axali pansionis mSeneblobis Sesaxeb. am saqmian dialogs wyvets musika da osvaldi scenaze (kaxa kinwuraSvili), romelsac xelSi kamera uWiravs, is sruliad Tanamedrove axalgaazrdaa daxeuli jinsebiTa da kedebiT, saubaric aseTive Tamami da araakademiuri aqvs, Tavidanve naTelia gaTamamebuli biWis saxe, is dedisa da patstoris Tvalwin ukidebs Cibuxs, fru algvins Wamas Txovs da iwyebs mamaze patara istoriis gaxsenebas, romelmac pirvelad gaasinja mas es Cibuxi. ratomRac helene iZabeba misi gardacvlili meuRlis xsenebis dros, mas zaravs warsulze saubari, is uxerxulobis grZnobiTaa savse. nel-nela vxvdebiT, rom RvTis msaxurs moralistis funqcia SeuTavsebia da ratomRac bevrad ufro bneli da umecaria, Tundac mis saqmianobaSi vidre rigiTi sxva, igi adamianebs kanonebis eniT esaubreba, Tumca mis sulier samwysos saerTod ar icnobs, is verasodes gaxdeba Suamavali RmerTsa da adamians Soris. scenaze  gaCaRebuli dialogebi, naTlad migvaniSnebs im samyaroze sadac dRes Cven varsebobT, kvira mamaosaTvis RvTis msaxurebis dRea, mokvdavTaTvis dasvenebis, axalgazrdebis protesti da TaobaTa brZola, religiuri kliSeebi da damaxinjebuli sulieri samyaro. csenaze yvelaferi dabal tonebSia ganaTebuli, moCvenebiTobis iluzia sul ufro da ufro izrdeba, TiTqos am saxlSi araferia realuri, araferia Cveulebrivi, aq yvelas Tavisi wili codva aqvs, codva pirvelqmnili Tu mSoblebidan gadmosuli. RvTis msaxuri ver malavs aRSfoTebas Tavisuflad moazrovne biWis gamo, is xom religiuri samarTliT gansjis adamianebs. reJisori wina planze wevs qalis rols sazogadoebaSi, es qmedeba ki ikveTeba naTald, maSin roca is Hhelens moZRvravs rom valdebuli iyo da aris ataros javri, romelic qmris morCilebas aiZulebs, icxovros sxvebisgn dadgenili wesebiT. “codvili deda” ojaxis Seurawmyofeli qceviT gamroCeuli qorwiebis pirvel wels, “ixsna” meuRlem saxelis gatexvisa da ojaxis Sercxvenisagan.

Ppastori -  ,,Tqveni qorwineba kanonierad moxda.

fru algvini - saqmec eg aris, kanonierad, - xSirad mebadeba azri, rom swored esaa yvela ubedurebis mizezi dedamiwaze”

 A     arc mamaosa da misi sulieri Svilis qcevaa wminda, qalisa romlisTvisac ,,ojaxi” mxolod garegnuli niRabia sinamdvileSi ki udidesi tanjva-jojoxeTi, ojaxis wevrebisTvis, saSineli imedgacrueba da sulieri tkivili. buba gogoriSvili Tavis gmirs bolomde xsnis, misi daZabuli monologebiT, msaxiobi axerxebs mimikisa da Tvalebis meSveobiT gadmoitanos scenaze is udidesi tkivili, rac avtors am personaJSi aqvs Cadebuli, misi qmedeba  zomieri da TavSekavebulia, araa savse paTeTikiT da yalbi moZarobebiT, is aris qali romelic sircxvils emaleba, Rirsebas ufrTxileba, is warsuls igonebs da ganicdis TiToeul sityvas, pastori SeZrwunebuli ismens, rogor moarida dedam mamas Svili, ojaxuri tragedia magram jer yvelaferi winaa, scenis siRrmeSi damontaJebul proeqtorze Cans moaxle gogona rogor CeTaobs leptopiT, paraleluri moqmedeba viTardeba Cvens Tavlwin. msubuqi ganaTebis fonze Semodis moaxle da osvaldi, romelic vido kameriT uRebs reginas, moqmedebis centri axla ekrania, xan deda, xan pastri, mZime tonebi, isev ekrani. reJisori iyenebs ormagi eqspoziciis xerxs da moqmedeba samzareuloSi gadadis, sadac vxedavT rogor Zaladobs reginaze osvaldi, romelsac SemTxveviT fru alvingi dainaxavs, deda swored maSin mixvdeba im genetikuri siamxinjis arsebobis sicocxles, romlisganac cdilobda daecva Svili amdeni wlis manZilze, suli romelic saiqiodan kvlav dedamiwelSi Casaxlda, Semzaravia dedisTvis mamis aCrdilis asocireba. scena isev trialebs, axla ekranze pastori, heleni da regina arian, isini TiTqos sadiloben, Tumca es sadili seqsualur aRviraxsnilobas ufro gaqvs, orgias, pastori da heleni erTmaneTs exvevian, kocnian, sufraze sami Tevzia, religiuri Tematika isev gvaxsenebs Tavs, Tevzebi romeliTac qristem xalxi daapura, regina sxeulze isvams, es misTvis seqsualuri gasarTobia, binZuri TamaSi, es scena ki romelsac Cven vuyurebT osvaldis bneli gonebis pirmSoa. aq yvelaferi moCvenebiTia, nivTebi, urTierTobebi, grZnobebi, zogadad am adamianebis yofa. STamomavlobas “saCuqrad” yvelaferi “saukeTeso” ergo, jer sulieri aSliloba, Semdeg gauazrebeli incesti, danaSauli, TiTqmis oidiposis tragediis analogi xdeba es yovelive. adamianebs agiJebs kanoni, is misi mona xdeba, swored asea pastoric, romlic yvelas gadaiyolebs am sigiJeSi. Simxdale, tyuli, aRviraxsniloba, SiSi, es is realobaa sadac osvalds, reginas da maT winamorbedebs uxdebaT arseboba. “mxsneli” eklesiis muSaki Cveulebrivi briyvia, rogori Tanadrouli da realuria es Cvens yofaSi, is “eSmakiseuli wignebis” Semecnebis mowinaaRmdegea, samagierod morCili samwysoa misTvis patiosnebis magaliTi. Hhelenes mimarT aRZruli venbebi, kidev ufro amZafrebs am “muSakisadmi” cinizmsa da sibralulis grZnobas mayurebelSi. moaxle gogonas Temidan isini sakuTar warsulSi gadaeSvebian.arafriT gansxvavdebian pastori mandersi da engstrandi, isini xom Tanamoazrenic SeiZleba iyvnen. aleqsandre begaliSvilis sworad poulobs mis gmirs, mimikiTa da xmis intonaciiT, familaruli qceviT sxva personaJebTan zustad gamoxatavs, matyuara, mliqvneli adamianis realur saxes, is mzadaa yvela da yvelaferi acdunos, misi keTildReobis gamo, raoden mdabiocaa misi pirovneba, mdabiuria misi survilebic Sesabamisad.

       scena kvlav trialebs, damZimebuli akoredebi kidev ufro amuqebs nel-nela moqmedebas, reJisors mZafrad magram dozireblad SevyavarT im tragikul garemoSi sadac xdeba moqmedeba, amas emateba minis kedlebze wylis wveTebi da Cabenlebuli garemo, romelsac mxolod erTi proJeqtori anaTebs, scenis siRrmidan, sadac uCinardeba fru alvingi. melanqolia, gauTavebeli sma, moweva, osvaldis mdgomareoba kidev ufro rTuldeba, scena kvlav trialebs, kvlav wvimis wveTebia mis karebze, aRar Sreba, TiTqos aRarasodes gamoidrebs. mZafri musikis fonze, osvaldi uxmobs dedas, moqmedeba oTxaxidan oTaxSi xdeba da proeqtoris saSuealebiT Cven amas vxedavT. didi dedis kompleqsi Tu ubralod Sizofrenia an fsiqozi. dedasa da Svils Sorid aris fizikuri siaxlove Tumca udidesi sulieri ufskruli, itanjebian oriveni, osvaldis xelebi dedis kiserze sanugeSod ki ara TiTqos dasaxrCobad aris Camokidebuli. Ddro da dro axalgazrda kaci saSiSi demonis saxiT warmoCindea, kaxa kinwuraSvilisa da buba gogoriSvilis es tandemi, Zalian realurs xdis problemas, araviTari paTeTizmi, orive artists sruliad gaTavisebuli aqvs personaJis mdgomareoba da sulieri samyaro. Tvalebi, xma, qmedeba, mimika daZabuli da SeSinebuliaa. Cvens win swored rom sigiJis SiSiT Sepyrobili ori adamiania, mamiseuli codvebis mtvirTavi uZRebi Svili. damnaSavea helene, man Svils bednierebis iluzia Seuqmna, tyuli wlidan – wlamde, ase acxovra, osvaldi vidre gausaZlisi ar agxda es yovelive. umZimesia deda-Svilis dialogi sadac fru algvini igebs Svilis cudad yofnis namdvil mizezzs, eWvebi marTldeba, iq, parizSic miagnoo iman, risganac icavda deda. osvaldi reginaSi xedavs gamosavals, Tumca deda ar anebebs, cdilobs gadaafiqrebinos, axla kidev erTi safrTxisgan icavs Svils, Tumca Svili gaumaZRad etaneba reginas sxeuls da efereba,. ana wereTlis gmiri SeSinebulia, man aRar icis sad ukeTesia, es axlobeli adamianebic TiTqos erT wamSi gaucxovdnen misTvis. pastorTan erTad fru algvini cdilobs naTeli mohfinos simarTles, eWvebi sul ufro da ufro mZafrdeba rom moaxle gogona da “batoni” da-Zma arian. isev musika, scena trialebs, pansioni iwvis, scenis siRrmeSi aCrdilebi Canan, proeqtorze Cndebian pastori, engstrandi, regina da helene, isini saTiTaod ukideben asanTis Rerebs da ai pansionic iwveba, Tumca es moCvenabaa Tu realoba? cinikosi engstrandi brlas sdebs pastors xanZarSi, fru alvingi Semodis gayinuli mzeriT. yvela Tavis ampluaSia, mamaos saxe kidev ufro sulmdabali da mdabio, meamiti da sulbnelia, romelis gacucurakeba, yvelaze suelel adamiansac ki ZaluZs. violinoebis daWimuli musikis fonze warmoCindeba, dawyevlili saxli mTeli Tavisi “mSvenierebiT”, scena trielebs, Semodis osvaldi kameriTa da cecxlis CamqrobiT, romelsac afrqvevs mTels scenaze, urevs yvelafers ise rogorc mis cxovrebas, moCvenebebi ar anebebn Tavs, osvalds xdian deda da regina, is infantilia, mas movla da mzrunveloba Wirdeba, Tavis mfarvels kalTaSi udebs Tavs. mamis naanderZali istoriebi saaSkaraoze gamoaqvs alvings, am anderZs ki regina moyvaa “saCuqrad” rogorc da osvaldisa. reJisorma minis karebi, romelic ase mniSvnelovania am dadgmaSi, sxvafunqciiTac datvirTa, mayurebeli scenidan xedavs Tu rogor irekleba am personaJebis saxeebi masSi ise maxinjad rogoric suli aqvT. osvaldi kargas erTaderT mxsnels, is avadaa, aq yvela “janmrTelia” magram amavdroulad avadmyofi, mojadovebul saxls gaqceviT Svelis regina, msubuqi musika, alvingis tkiviliani saxe,ganwyoba mZime, aq aravis aq Sansi gadarCes, yvela daiRupeba, isic daiRueba miuxedavad imisa rom gaiqca. osvalds STamomovlobiT ergo mamisgan Zaladoba, romelic axla dedas “uwilada”, kidev erTi saSineli wre, airia samyaro, dro, epoqa, wami, kvlav dialogi, jer Zaladoba, mere damSvideba, panikuri agonia, tvinis darbileba, warTmeuli regina, deda xan mteria xan erTaderTi mxsneli reginas Semdeg. sicocxle aCuqa magram isev unda waarTvas, Svilis Txovnaa mouswrafos es mtanjveli yofa, iRebs mofrian Sprics da uwvdis dedas, dabadeba xo mas ar uTxovia, magram sikvdils Txovs. isev Seteva, isev gaTiSva, mZime musika, mkrTali ganaTeba, CaSavebuli da areuli ficarnagi, agonia, marjvena kulisidan ganaTeba. deda ver imetebs Svils sikvdilisaTvis, magram amas Tavad osvaldi Sveba, musika imatebs, deda-Svili erTad wvebian, scena bneldeba da moqmedeba rCeba. moCvenebebi daixocnen, musikam gadafara maTi arseboba.

       reJisoris mTavar damsaxurebad mainc mimaCnia ibseniseuli sulisa da esTeTikis ar dakargva, axalgazrda Semoqmedi axerxebs rom scenaze aTamaSos adamianebi swored ise rogorc es piesaSi aqvs avtors gadmocemuli da Tanac amavdroulad Seqmnas, Tavisi indevidualuri xelweriT dabadebuli axali gmirebi. xerxebi, romelbic gamoyvenebuli aqvs speqtaklSi gamarTlebuli da gamarTulia, miuxedavad imisa rom zogjer moqmedeba dune da gawelili meCvena, saerTo jamSi miSa Carkviani erT mTlian organizmad kravs warmodgenas, aq ar iyo daCexili da Cavardnili momentebi. sagangebod am speqtaklisTvis Seqmnili musika ki kidev ufro originalursa da TviTmyofads xdis speqtakls. arc scenografiiT gvtvirTavs avtori, arc kostiumebis ferebiT. warmodgenis Tematika imdenad aqtualuri gaxldaT, rom aSkarad vigrZeni dRevandel saqarTvelosTan da zogadad kacobriobis yofierebasTan mWirdo kavSiri, masSi wamoWrili problemebi, romelbsac xazi gausva reJisorma, swored rom Tanadrouli da metad aqtualuria Cveni sociumisaTvis.

       moCvenebebi movgveCvennen, memkvidreobiT miRebulma simaxinjeebma kidev erTxel Segvaxsenes Tavi, maT ase ukvalod ver dawvav, ver gaanadgureb, warsuli xom mudmivad mkvebavia awmyosa da momavlis. irgvliv TiTqos yvelaferi dabalansda magram, dRes Cven isev vimkiT mamaTa codvebs, Cven is uZRebi Svilni varT, osvaldis saxiT rom gvesaubreba scenidan. miSa Carkvianma kidev erTxel dagvafiqra, gvamsjela dagvitova moCvenebebiT savse emoica, musikisa da dramis scenaze.

      

      

გვერდაუვლელი ძველი სადგურები

K 

      11 noembers goris giorgi erisTavis saxelobis dramatulma Teatrma kidev erTi premiera SesTavaza sazogadoebas. piesis avtori, Lleila arabuli gaxldaT,  romlisTvisac es sadebiuto nawarmoebi iyo, xolo damdgmeli reJisori, soso nemsaZe. vidre speqtaklis ganxilvas daviwyebde, minda Tavad piesas Sevexo, romlis saxelicaa ,,gverds ver auvli, Sen Zvel sadgurebs”, mokled rom mogaxsenoT Tematika oms (savaraudod 2008 wlis, radgan araa zustad miTiTebuli da arc piesidan ikveTeba) da mis Sedegebs exeba, gaubedurebul xalxs, axalgazrdebs da aseve Zvel Taobas, Tumca es piesaSi imdenad bundovnad aris gadmocemuli, rom pirvel rigSi mkiTxveli da Semdeg mayurebeli, didi eWvi maqvs, mixvdes da maleve gaerkves viTarebaSi, vinaidan nawarmoebi msgavsi tipis Temazea, me saWirod mimaCnia avtors mieTiTebina, Tu romel omzea saubari, I da II msoflio, samoqalaqo, afxazeTis Tu 2008 wlis movlenebze, piesas ar gaaCnia is elementaruli stuqtura, rac yvela am tipis nawarmoebisaTvisaa aucilebeli, eqspozicia, kvanZis Sekvra, kulminacia da kvanZis gaxsna. ideas, ar aqvs ganviTareba, bundovania. aris garkveuli Temebi, rogoricaa siyvaruli, adamianoba, Tavganwirva, erTguleba Tumca es CanasaxSive CaxSobilia. am yvelafris Semdeg ufro metad saintereso gaxda, Tu rogor gadaitanda reJisori am yvelafers scenaze.

      speqtaklis scenografia ar iyo mravalferovani, reJisori cdilobs, mxolod saWiro rekvizitiT datvirTos ficarnagi, romlic mTlianad TeTria, marcxena mxares kasria ganTavsebuli, mas sacobad polieTilenis erTjeradi parki aqvs mimagrebuli, irgvliv amave parkebiTaa moculi garemo, scenis SuaSi ki diagonalze liandagebi da kibea ganTavsebuli. am sivrcis bolos TeTri kedelia, romelsac reJisori ekranis funqcias aniWebs. moqmedeba iwyeba mimavali matareblis xmiT, romelsac gogonas (gvanca kandelaki) gamoCena axlavs Tan, pirvelive Sexedvisas naTeli xdeba, rom igi msubuqiyofaqcevis axalgaazrdaa, romelsac kidev erTi naZirala ,,upativcemulod” moeqca, ,,damqiraveblisa da daqiravebulis” uflebebi kidev erTxel dairRva da aramc Tu fuli ar gadauxades arc ki ,,moixmares” saWiroebisamebr. Adele-s musikis fonze biWic (levan Sengelia) Cndeba scenaze, romelic jer gaurkvevelia vinaa. Tumca kiserze Camokidebuli fotokamera cxadyofs, rom minimum moyvaruli da maqsimum fotografia, is gogonas aTvalierebs da fotoebs uRebs. yalbia intonacia romelSic, gogos gabrazeba da gaoceba igrZnoba, Tanamedroved ki gamoiyureba magram, ratomRac cota ufro Soreuli warsulis eniT gvesaubreba, es yovelive pirdapir kavSirSia piesasTan, romelSic uxeSad da uadgilod aris gamoyenebuli Jargonebi,  romlis gverdiTac arqaulic ,,mSvenivrad” Tanaarsebobs. aqedan gamomdinare, isic gaugebari xdeba saerTod ra droSi xdeba moqmedeba, Tu Tanamedrove enaze saubrob, maSin ra saWiroa Zveli, roca araviTari safuZveli ar aqvs am siZveles. gogosa da biWis dialogi mudmivi kinklaobiT aris savse, es yvelaferi midis iqamde, rom axalgazrda mamakacs gogo mihyavs dangreul SenobasTan, romelic proeqtoris meSveobiT Cndeba Cvens winaSe, da am nangrevebis moferebas Txovs, is TiTqos dangreuli saqarTvelos simboloa, magram meZavi imdenad qarafSutaa, rom saerTod ver xvdeba, Tu raSia saqme, axalgazrdebis ,,idilias” moxuci kaci (zurab xinSikaSvili) arRvevs, rogorc irkveva yofili samxedro moxelea, SeiZleba Tavis droze kapitanic ki, is am areul yofas gaugiJebia da axalgazrdebs ararsebuli jariskacebis movlaSi Txovs daxmarebas. warmodgenaSi sxvadasxva Temis gamotana xdeba, Tumca kidev vimeoreb-piesa imdenad sustia, rom verc erTi Temis gaSlas da Sesabamisad dasrulebas ver vxedavT. gogo, romelic meZavia, sulac ar iyo CemTvis damajerebeli, Cems win ufro nerviuli qali idga, romelic yvelferze yviris, arc cdilobs mamakacis ,,Secdenas” sanam Tavad biWi ar dausvams kiTxvas ,,saidan daviwyoT”? romelic srulebiT ar exeba seqsualur aqts. meZavi arc Zalian uwmawuri sityvebiT gamoirCeva, arc sigarets abolebs cxvirSi maT, is sapnis operis gmirs ufro gavs (,,Pretty woman”) romlic unda uyvardeT da TanaugrZnobdnen, reJisors wamoweuli aqvs wina planaze gmiri qalis sulieri sawyisi, speqtaklis avtori xazs usvams da gamokveTs im Tvisebebs, rac piesaSi SedarebiT bundovania, rom masac SeuZlia daxmareba da adamianebTan mxolod gasamrjelos aRebis mizniT ar urTierTobs, amas ki vxedavT maSin, roca gogona mzadaa SeSlil moxucs Seumsubuqos satanjveli da mis nabodvars daeTanxmos, erTi momenti sadac gogona biWs uyviris, gaugebari aRmoCnda im kuTxiT, rom eCxubeba levan Sengelias gmirs da am dros uyurebs moxuc jariskacs, es xom araa absurdis drama rom msgavsi qmedeba gamarTlebuli iyos? erTi SexedviT siuJeti ise viTardeba TiTqos am or axalgazrdas erTmaneTi unda SeuyavrdeT, magram am faqtis kulminacia ar xdeba piesaSi sakmarisi doziT da Sesabamisad arc speqtaklSi, is raRac etapamde midis da Cerdeba. dangreul SenobasTan misulebs gvgonia, sul sxva ram moxdeba, romelic realobasTan ufro axlosaa, magram ara, biWi imdenad ,,vaJkacia”, rom surs gogoSi patriotuli sulikveTeba gaaRviZos da ara vneba, saerTod gaugebaria ratom Cndeba moxuci am speqtaklSi, (piesaSi) araviTari wina piroba ar arsebobs misi gamoCenis, sruliad moulodnelad erTi viTarebidan gadavdvivarT meoreSi, gaugebaria, ratomaa is aseTi mkacri gogonas mimarT, an Semdeg ratom xdeba lmobieri, roca igebs rom isini ,,msaxiobebi” arian. gulis gaTboba logikurad, albaT, imiT ufro SeiZleboda, rom romelime omTan da jariskacebTan, an maT ojaxebTan raime kavSirSi yofiliyvnen. rodesac warsdgebian artistebad, biWi mReris inglisur simReras, romliTac kidev ufro amyarebs mis naTqvams da iwyeben moxucTan saubars, saidanac irkveva, rom igi omma Wkuidan Searyia da axlac iqaa CarCenili, Tumca qalis pativiscema  ar daukargavs da gogonas orive mamakaci mokrZalebiT eqceva Tu ar CavTvliT biWis gamudmebul lazRandarobas. gvanca kandelakis gmiri sruliad erTferovania, SigadaSig damajerebelia, TiTqos marTlac meZavi dgas scenaze, magram bolomde mainc ver axerxebs darwmunebas, rom mas tkiva, gabrazebulia, rom samyaro mas daupirispirda, aravinaa misi damxmare da rom iZulebulia akeTos is rasac akeTebs. CemTvis Zalian xelovnuri iyo misi gamudmebuli isterika, romelic gadaWarbebuli meCvena, is meZavia da ara fsiqikurad daavadebuli adamiani, misTvis martivi unda iyos ucxo pirovnebis mitoveba, miT umetes rom araferi gansakuTrebuli ar momxdara am mokle periodis manZilze, Tumca biWi masSi raRac grZnobebs aCens, romelic mudmivad akavebs. moxuci jariskaci scenaze mimofantul erTjerad parkebs krifavs, TiTqos cdilobs areuli da dangreuli Senobis milagebas, drodadro proeqtorze matarebeli Cndeba, romelic am sami adamianis erTianobas arRvevs, isini bewvis xidze arian, xan erTi apirebs Tavis mokvlas, xanac meore, uflebas ar aZleven erTmaneTs msgavsi siulele Caidinon. biWi meZavi gogosTvis TiTqos pirveli kacia, romelic ase adamianurad epyroba, Tanac Zalian mxiarulia, Tan sevdiani, amoucnobi, Cven ver vxdebiT, vinaa es biWi, ra unda, saidan movida. es idumaleba kidev ufro mimzidveli xdeba gogonasTvis, es momenti reJisors Zalian frTxilad da sadad aqvs gakeTebuli, amitomac Cven sul molodinSi varT gavigoT vinaa es ymawvili, es yovelive ki gvaZlevs imis saSualebas, Tavad ganvsajoT da gamovitanoT daskvnebi, raTa mayurebelma aRiqvas ise, rogorc mas surs. levan Sengelias gmiri yvelaze ufro damajerebli aRmoCnda CemTvis, is erTi martoxela, wesieri adamiania, romelic ar sargeblobs sxva pirovnebebis sisusteebiT, piriqiT, mzadaa daexmaros, Tumca xandaxan masxaras poziciaSi warmomidgeboda, adamiani romelmac bevri ram icis, mudam sxvebs amxiarulebs, magram mxrebiT uzarmazar sevdas daatarebs. CemTvis saintereso iqneboda, Tu gaiSleboda es Tema speqtaklSi magram, kidev vimeoreb piesa amis saSualebas ar iZleoda. zurab xinCikaSvilis gmiri cdilobda, magram bolomde mainc ver SeZlo yofiliyo gaubedurebuli, Wkuidan SeSlili adamiani. gadametebuli iyo paTeTika, metyvelebis problema ki CemTvis diskomforts warmoadgenda. spekqtaklSi Semodis zRvis Temac, romelic Savia, Tumca ara, lurjia da mere gawiTldeba, moxucic am wiTeli wveTebis saZebnelad midis, ismis vertmfrenis xma da is mifrinavs, meZavisa da biWis dialogSi romantikuli plastebi ikveTeba, TiTqos gogona cdilobs guli gadauSalos magram biWi ar aZlevs amis saSualebas, ar uSvebs masTan ase axlos. Magram Tu ratom, es warmodgenaSi ar Cans. mxolod vxedavT imas, rom es adamianebi erTmaneTisTvis Zvirfasni gaxdnen, iqneb imitom, rom maT aravin hyavT erTmaneTis garda?

finalSi, scenaze dabrunebuli moxuci da gogona damegobrdebian kidec. rogorc ukve aRvniSne, mudmivad kamaTobs axalgazrda wyvili, Tumca rodesac ekranze matarebeli gamoCndeba da biWi gadawyvets samudamod SeeSvas yvelas, gogona amis uflebas ar aZlevs, magram sabolood biWi mainc midis, gogona marto rCeba, is iSorebs pariks, rogorc simbolos Zveli cxovrebis, fexSiSveli, sufTa nabijebiT miemarTeba biWisken axali urTierTobis dasawyebad, scenis ukan Cndeba xis silueti da isini am xesTan kvlav gadakveTen erTmaneTs, moxucic Tavis labadas ixuravs da ase midis zecaSi.

      vfiqrob metad saintereso iqneboda, rom gvenaxa erTi konkretuli adamianis istoria, Tundac am meZavi gogosi, romelic omma am dReSi Caagdo, an moxucis, an biWis, imitom rom arc erTi dawyebuli Tema, ar iyo da dasrulebuli. Tumca, kidev erTxel minda vTqva rom piesa imdenad ususuri aRmoCnda, reJisors xel-fexi Seukra. magram maSin Cndeba kiTxva, ratom SeaCera yuradReba reJisorma am piesaze? ra iyo misTvis saintereso? damrCa STabeWdileba, rom speqtaklis avtorma es piesa mxolo da mxolod imisTvi airCia, raTa axalgazrda da miT umetes damweb dramaturgebs Suwyos xeli, rasac mxolod da mxolod mivesalmebi, magram ara mgonia, msgavsi tipis nawarmoebebiT rame Rirebuli Seiqmnas, roca pirvelwyaro amis saSualebas ar gaZlevs. miuxedavad amisa, arsebobs meore mxarec-marketingi, romelic Zalian mniSvnelovania dRes TeatrebisaTvis, amitomac idgmeba komerciuli speqtaklebi, rac aucilebelicaa Cemi azriT, raTa mayurebels qondes saSualeba, airCios misTvis sasurveli, naxos iseTi ram, rac guls auCuyebs, daanaxebs garyvnili adamianis naTel mxareebs. magram sainteresoa, ra ufro mniSvnelovania marketingulad-kargad SefuTuli da miwodebuli produqti, Tu xarisxobrivad? am kiTxvas ki, albaT, momavalSi mayureblis aqtiuroba gascems pasuxs.

გრიმის ცხება 2012-2013

      

      10 noembers tradiiciisamebr, kote amrjaniSvilis saxlmuzeumma, kompaniia ,,rediqsma” laSa papaSvilis meTaurobiT, mexuTed umaspinZla pirevl kurselTa grimis cxebas, igive naTlobas momaval msaxiobebad. miuxedavad wvimiani amindisa ganwyoba marTlac, rom Zalian amaRlebuli gaxldaT, studentebi da profesor-maswavleblebi erTnairad sasiamovno da mxiarul ganwybaze iyvnen, vinaidan unda Catarebuliyo is ,,saidumlo” rituli, romelic SemdgomSi gzas daulocavs momaval msaxiobebsa da reJisorebs.

      am tradicias 80-ian wlebSi Caeyara safuZveli, Tavdapirvelad is Telavsa da yvarelSi didi reJisoris, kote marjaniSvilis saxlis maranSi imarTeboda, amitomac logikurad, am tradiciis aRdgena amave adgilas, yvarlis muzeumSi gadawyda. uSualod grimis cxebis ceremoniali imarTeba marnis scenaze, sadac marjaniSvilma Tavisi pirveli spktakli dadga, rituali zustad isevea aRdgenili, rogorc es wlebis win, studentebi erTad deben fics sakuTari profesiisa da samSoblos winaSe, am fics ki tradiciulad qarTuli Teatris RirsSesaniSnavi, romelime figura kiTxulobs.

      wels am ,,naTlobis” wayvana Teatrmcodne nikoloz wulukiZes daevala, xolo fici msaxiobma, nineli WankvetaZem waikiTxa, garda am adamianebisa, ceremonias eswrbodnen sxva msaxiobebi, reJisorebi, Teatrmcodneebi da Teatraluri universitetis profeor-maswavleblebi (levan wulaZe, gogi margvelaSvili, gizo Jordania, givi sarCimeliZe, manana kvirkvelia, manana berikaSvili, gogi TodaZe, goga pipinaSvili, zura gewaZe, gia cqitiSvili, laSa CxartiSvili). ra Tqma unda TiToeulma maTganma, momaval reJisorebsa da msaxiobebs gza dauloces da usurves warmateba am rTul, magram siamovnebiT aRsavse profesiul gzaze. ceremonialis Semdeg kompania ,,rediqsi” stumrebsa da studentebs rogorc tumar-maspinZluri wesia miRebiT gaumaspinZlda, ramac kidev ufro Suwyo xeli, axalbeda studentebisa da pedagogebis damegobrebas.

      wels grimis cxebis ceremonialma wesisamebr, amaRlebulad da sasiamovno ganwyobaze Caiara, risTvisac kidev erTxel did madlobas vuxdiT, kompania ,,rediqss” da piradad laSa papaSvilis, romelic yvelTvis gvexmareba, xelovanebisa da xelovnebisaTvis sasikeTo saqmeSi da agrZelebs im ulamazes tradicias, romelsac 30 wlis win Caeyara safuZveli.

,,კუნფუს გამოცხადება, 9 გრაგნილი"

Uukve oTxi welia, rac Tbilisis saerTaSoriso Teatraluri festivali seqtembris TveSi ,,starts” iRebs da qarTvel Teatralebs, Tu ubralod Teatraluri xelovnebis moyverulebs 2 kvirian dResaswauls uwyobs, am festivalis dadebiT mxareebze saubars aq ar movyvebi, ubralod minda Cemi da Tqveni yuradReba SevaCero meditaciur warmodgenaze ,,kunfus gamocxadeba. 9 gragnili” romelic warmoadgina wels festivalma, saerTaSoriso spektaklebis farglebSi.

Ees sanaxaoba, pirveli Cinuri mwignobrobis sasceno versiaa, masSi gamoyenebulia kunfus dramatuli da poeturi elementebi, warmodgenaSi naCvenebi iyo 9, daaxloeboT 10-15 wuTiani scenebi, romlebic mogviTxobdnen: siwmindeze, kulturaze, Sromis moyvareobaze, adamianis sulze, mosmenaze, formaze, Tavdadebaze, simSvideze da samoTxeze. TiToeul scenas win Sesavalis saxiT, zemoT xsenebul Temebze filosofiuri Tezebi edo safuZvlad, ris Semdegac iwyeboda warmodgena, garda imisa, rom Cinur xelovnebas da mirTumetes Teatrs, Tavisi simboluri ena gaaCniaa, romlis ar codnis SemTxvevaSic nebismieri adamianisaTvis is gaugebari da ,,uazro iqneba” aseve filosofiuri da brZnulia maTi sabrZolo xelovneba, romelic mxolod fizikur aqtivobaze araa damyarebuli, mas Zalian didi filosofiuri saZirkveli aqvs. es ar iyo wminda Teatraluri sanaxaoba, es iyo kunfus sabrZolo xelovenbaze dayrdnobiT gadmocemuli patar-patara siJetebi. am sanaxaobam mayureblis aRfrTovaneba gamoiwvia, radgan, kidev erTxel gvanaxa Tu ramxela SesaZlebloba aqvs adamianis sxeuls, iseve rogorc gonebas, miTumetes rom es xelovneba dafuZnebulia filosofiaze, romelsac jer gaazreba da Semdeg sxeuliT gadmocema Wirdeba. adaminaebi, romlebic scenaze dafrinavdnen, am sityvis bukvaluri gagebiT, uamaRles teqnikas flobdnen, sxeuliT  ambis gadmocemisas. saaTnaxevriani warmodgenis msvlelobis dros, Sou ufro  da ufro met azrats iwvevda mayurebeSi, risi Sedegic mowonebis oveciebi da aplodismentebi gaxldaT, miuxedavad am yvelaferisa bevr adamians daebada kiTxva Tu ra undoda am sanaxaobs Teatralur festivalze, is xom ar iyo spektali, piradad me da mayurebelic (umravlesoba) kmayofili darCa am Cinuri tradiciuli sanaxaobiT, sadac naCvenebi iyo sabrZolo xelovnebaSi Serwynuli, poeturi da dramatuli esTeTika, es ki imis mimaniSnebli gaxldaT rom Teatrs ar aqvs sazRvrebi, misi kontaminacia SeiZleba sabrZolo xelovnebasTan, akrobatikasTan da a.S.

,,kunfus gamocxadeba. 9 gragnili” iyo sanaxaoba sadac mayureblebic meditirebdnen scenaze myof adamianebTan erTad da warmodgenis msvlelobis dros filosofiur Segonebebsac viRebdiT, romlis gaTvaliswinebiTac, albaT samyaro da cxovreba bevrad ufro ioli da samarTliani xdeba.