მინის სამხეცე

,,მინის სამხეცი”-ს პრემიერა კიშინოვში 4-8 აპრილს კიშინოვში, მოლდოვის მუსიკის, თეატრისა და სახვითი ხელოვნების აკადემიის ძალისხმევით პირველად ჩატარდა თეატრალური სკოლების საერთაშორისო ფესტივალი “კლას ფესტი”. ფესტივალში მონაწილეობდა 5 ქვეყანა – მოლდოვა, რუმინეთი, უკრაინა, ბელორუსია, საქართველო. საქარველოდან _ შოთა რუსთაველის ეატრისა და კინოს სახელწმიფო უნივერსიტეტი. კიშინოვის 7 სხვადასხვა თეატრში წარმოდგენილი იყო 13 სპექტაკლი. საქართველოდან ფესტივალში მონაწილეობდა შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტის დოქტორანტის, რეზო შატაკიშვილის სამაგისტრო სპექტაკლი – ტენესი უილიამსის “მინის სამხეცე”. (პროექტი განხორციელდა საქარველოს კულტურის და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს მხარდაჭერით.) მინის სამხეცის~ პრემიერა შედგა სწორედ ფესტივალზე, კიშინოვში _ 6 აპრილს თოჯინების სახელმწიფო თეატრ `ლიკურიჩის~ შენობაში – ფარო აუდიტორიის წინაშე (დარბაზი იტევს 350 მაყურებელს). სპექტაკლის დამდგმელი რეჟისორია რეზო შატაკიშვილი,(შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო უნივერსიტეტის დოქტორანტი, ხელმძღვანელი პროფესორი გიორგი მარგველაშვილი).. მონაწილეობენ: მედეა ახალაძე, ნათია ქარუმიძე, ირაკლი ჩხიკვაძე, ერეკლე გეწაძე. ფესტივალი არ წარმოადგენდა საკონკურსო ფესტივალს. შესაბამისად ყველა თანაბრად დაჯილდოვდა დიმპლომებითა და პრიზებით. ამ ყველაფრის დასადასტურებლად თავად რეჟისორს ვესაუბრე, რომელმაც ვრცლად მიამბო, სპეკტაკლის დადგმის, ფესტივალისა და მისი წარმატების შესახებ. -რატომ ტენეს ვილიამსის ,,მინის სამხეცე”? რეზო შატაკიშვილი:- მეორე, მესამე კურსზეც მინდოდა ამ პიესის გაკეთება, მაგრამ ვერ მოხერხდა. საერთოდ ძალიან მიყვარს თვითონ ტენეს უილიამსის დრამატურგია, მე ყოველთვის ვამბობ, რომ რეჟისორს საქმე უნდა ქონდეს გამართულ დრამატურგიასთან, მას არ უნდა ჭირდებოდეს დაეხმაროს, ამოქაჩოს დრამატურგი, შეავსოს მისი ხარვეზები, ეძებოს არ არსებული კონფლიქტები, საქმე არ უნდა ქონდეს გაუმართავ, არა თეატრალურ ტექსტთან. მე მინდოდა მემუშავა ნამდვილ დრამატურგთან, რომ იქ უკვე გაოჩენილიყო რა ხარვეზი მქონდა, რა იყო ჩემი ბრალი. არ მინდოდა მქონოდა ჩემ თავთან საბაბი, რომ რა ვქნა, პიესამ მეტი საშუალება არ მომცა. ეს პიესა კი დრამატურგიულად სრულიად გამართულია, სადაც ყველაფერი თავის ადგილზეა: ხასიათები, პოეზია, მოქმედება, სიღრმეც. ეს იყო ამ არჩევანის მიზეზი და რათქმაუნდა ის ადამიანური ტკივილები, რაზეც ამ პიესაშია საუბარი. მთელი პოეტური შუქით განათებული განცდები, დამოკიდებულება სამყაროს მიმართ და საყვარელი გმირები, ოთხი საყვარელი გმირი. ჩემთვის ეს არ არის სპეკტაკლი უმწეო ადამიანებზე, ეს არის ადამიანების უმწეობაზე ზოგადად. ჩემთვის ამოსავალი წერტილი იყო, ტენეს უილიამსის მკაფიო გამონათქვამი, რომ გარემო, საზოგადოება მოწყობილია ადამიანის დასაღუპად. აქ გარემოა დამღუპველი და არა თვითონ მოქმედი გმირები. -როგორია თქვენეული ,,მინის სამხეცე” და როგორი იყო მუშაობის პრცესები? რეზო შატაკიშვილი:- მუშაობა ნოემბრის ბოლოს დავიწყეთ, ბევრჯერ შეიცვალა რამოდენიმე მსახიობი, (ობიექტური მიზეზების გამო). მარინა ჯანაშია შეცვალა მედეა ახალაძემ. ეს არის ახალგაზრდა 27 წლის მსახიობი, ჩვენი უნივერსიტეტის კურს დამთავრებული, იგი საკმაოდ ნიჭიერი და შრომის მოიყვარეა და საბოლოოდ მან შეასრულა დედის როლი (Aმანდა ვინგფილდი), რათქმაუნდა მაყურებლის გადასაწყვეტია ვინ მოეწონება, მაგრამ მე კმაყოფილი ვარ მასთან მუშაობით. ტომი არის ირაკლი ჩხიკვაძე, ასევე ჩვენი უნივერსიტეტის კურსდამთავრებული, რომელიც ხშირად თამაშობს ჩემს სპეკტაკლებში, ლაურა არის ნათია ქარუმიძე, ჯიმი კი ითამაშა II კურსის სტუდენტმა ერეკლე გეწაძემ და მე მგონია, ძალიან კარგად გაართვა თავი ამ ამოცანას, არა თუ მეორე კურსელის დონეზე, არამედ საერთოდაც. საინტერესო იყო თვითონ პროცესი მათთან მუშაობის, იმიტომ რომ ეს აღმოჩნდა კატეგორია მსახიობების, რომლებსაც აინტერესებთ ძებნა, მოგყვებიან, ერთად ვეძევბთ და ვპოულობთ. ჩვენი სპეკტაკლი არის ადამიანების უმწეობაზე, იმაზე თუ როგორ უნდა გაიხსენოს ადამიანმა საკუთარი წარსული, განიცადოს თავიდან, რათა დაძლიოს ინფანტილიზმი. ტენეს უილიამსი ძალიან მყარად დგას ფროიდის თეორიებზე, და ეს მის დრამატურგიეს კარგად ემჩნევა. უნდა გაიხსენო, თავიდან განიცადო, რომ დაძლიო უკვე ზემოთ ხსენებული პრობლემა. მინდოდა ეს სპეკტაკლი ყოფილიყო ჩვენს წარსულზე, ჩვენ დამოკიდებულებაზე მის მიმართ, რათა აღმძვრალიყო იმპულსი, ჩვენც დავჯდეთ ტომივით და გავიხსენოთ რა ჩავიდინეთ, რა გამოვიარეთ, რატომ ხდება რაღაცები ასე, რომ გავექეცით პრობლემას, რომელიც არ გადაგვიჭრია. ვერ ვაღწევთ ჰარმონიას, წარმატებას, პიროვნულ მთლიანობას. ამიტომ საჭიროა მივბრუნდეთ უკან და ვნახოთ რას ავუარეთ გვერდი. ყველა ძვველი გადაუჭრელი პრობლემა, ისევ გვეძახის თავიდან. -რ

ოგორი იყო ფესტივალი და რა გამოხმაურება მოჰყვა სპეკტაკლს? რეზო შატაკიშვილი:- სპეკტაკლზე მუშაობის დროს, გავიგე, რომ მოლდავეთიდან მუსიკის თეატრისა და სახვითი ხელოვნების აკადემიიდან იყო მოწვევა ამ ფესტივალზე. ისინი იღებდნენ კვების და ცხოვრების ხარჯებს, ხოლო მგზავრობის უნდა დაეფარა მიწვეულ მხარეს. ეს სახსრები რათქმაუნდა უნივერსიტეტს არ ქონდა და მე გამოვთქვი სურვილი მომეძიებინა სასპონსორო თანხები და ამ ყველაფერში მხარი დამიჭირა გოგი მარგველაშვილმა და მთლიანად უნივერსიტეტმა რომ წავსულიყავი კიშინოვში, თუ მოვიძიებდი ფულს. უამრავ კერძო კომპანიას მივმართე, რომელიბიც სახელგანთქმულნი არიან ,,ქველმოქმედებით” მაგრამ პასუხიც არ მომსვლია. (რათქმაუნდა თავიდანვე, სახელმწიფო სტრუქტურაზე არც მიფიქრია დაფინანსებისათვის). ამის შემდეგ დრო იწურებოიდა, ამიტომ მივმართეთ კულტურის სამინისტროს და მინისტრს, ბატონ ნიკა რურუას და ოპერატიულად, იმავე დღეს იქნა გადაწყვეტილება მიღებული, რომ ჩვენ გავემგზავრებოდით კიშინოვში. რომ არა კულტურის სამინისტრო და თეატრალური უნივერსიტეტის მხარდაჭერა ჩვენ იქ ვერ წავიდოდით. მეამაყება, რომ ფესტივალზე წავედით ჩვენი ქვეყნის სახელმწიფო სტრუქტურების მიერ დაფინანსებული და არა კერძო კომპანიების. გამორჩეული დამოკიდებულება იყო ქართველების მიმართ, ეს იგრძნობოდა ყველა ფეხის ნაბიჯზე. მიუხედავად იმისა, რომ მგზავრობის გამო 10 წუთი დაგვაგვიანდა გახსნის ცერემონიალზე (სასტუმროშიც კი არ ვიყავით მისულები), ფესტივალის სამხატრო ხელმძღვანელმა სცენიდან იკითხა, ქართველები მოვიდნენ თუ არა. ჩვენს მიმართ სტუმართმოყვარეობა, სითბო აშკარა იყო, მაგრამ რაც ყველაზე შესაშური იყო, ეს გახლდათ თეატრალური გარმეო. მე გაოცებული ვიყავი იმით, რომ ყველა თეატრზე ლაპარაკობდა, ამ შემთხვევაში სტუდენტებს ვგულისხმობ. მოლდაველი სტუდენტები 24 საათი საუბრობდნენ თეატრზე, თითოეულ დეტალს აზუსტებდნენ, განიხილავდნენ, აინტერესებდათ ჩვენი აზრი და თავისას გვიზიარებდნენ. იქ იყო სრული საფესტივალო გარემო და სწორედ ის მიზნები, რომ გაცვლა მომხდარიყო შემოქმედებისა და აზროვნების. სულ ვიხილეთ 13 სპეკტაკლი ჩვენი ჩათვლით, 7 სხვადასხვა თეატრში, ანუ ეს არ იყო მხოლოდ საუნივერსიტეტო მოვლენა, მათ სპეციალურად გაშალეს მთელი ქალაქის თეატრებში, რომ ეს გამხდარიყო მაშტაბური ხასიათის. იყო საკმაოდ მაღალ დონეზე ორგანიზებული, 5 ქვეყანა წარმოდგენილი: რუმინეთი, მოლდავეთი, ბელორუსია, უკრაინა და საქართველო. რუმინეთიდან 4 უმაღლესი სახელოვნებო სასწავლებელი იყო წარმოდგენილი 5 ჯგუფის სახელით, ერთიდან 2 იყო ჩამოსული დანარჩენიდან თითო. თავიდან მართლაც სტუმარმოყავრეობის გაგრძელება მეგონა ჩვენს მიმართ დამოკიდებულება და ოვაციები, მაგრამ შემდეგ ნათელი გახდა, რომ გულწრფელად მიიღეს, 2საათი და 15 წუთი უყურებდნენ სპეკტაკლს. ისინი წარმოდგენას ქართულ ენაზე ისნემდნენ მაგრამ არავითარი უხერხულობა არ იყო (ამაში გვეხმარებოდა ის რომ ეს იყო ტენეს უილიამსი) მაგრამ ძალიან ბევრს წაკითხული არ ქონდა, თუმცა როგორც შემდგომ მათ გვითხრეს, სიუჟეტი სწორად ქონდათ გაგებული. გულწრფელად რისიც შემშურდა ეს ის იყო, რომ მათ იციან პრემიერის მიღება, იციან როგორ გამოხატონ სიხარული, არ ჩაიდონ ჯიბეში სპეკტაკლი და სახლში არ გაიყოლონ, შემდეგ კი სანაგვე ყუთში მოისროლონ. თუ არ მოწონთ, ამისი მკაცრად და დასაბუთებულად თქმაც შეუძლიათ, იმიტომ რომ იქ იყო შემთხვევბი, საკუთარი სპეკტაკლი არ მოეწონათ და მათ კატეგორიულად გადაუარეს, ოღონდ არა ბოღმით და გესლით, აკადემიურად და მყარად, დასაბუთებულად. რაღაც დოზით თავი ზღაპარში მეგონა, უკრაინელები დაგვხვდნენ საჩუქრებით, კარებზე რაღაც წარწერები დაგვახვედრეს, ქუჩებში გვაჩერებდნენ, მადლობას უხდიდნენ მსახიობებს. ჩემთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი იყო, რომ ქართული სკოლა იყო ეს და არ შევარცხვინეთ მისი სახელი. სპეკტაკლის დამთავრების შემდეგ, პოროფესორებთან ერთად ვახშამზე, კიევის თეატრისა და კინოს, დრამის ფაკულტეტის დეკანმა მითხრა, რომ 2012 წელს მე დაპატიჟებული ვარ კიევში, სტუდენტური სპეკტაკლით მათ საერთაშორისო ფესტივალზე, თვითონ ფესტივალის სამხატვრო ელმძღვანელმა პერსონალურად მიმიწვია ისევ ამ ფესტივალზე.

თვითონ სპეკტაკლს მოლდავურმა ტელევიზიამ დაუთმო 2 წუთიანი სიუჟეტი, და ბევრად დიდი სატელევიზიო სივრცე დაეთმო ვიდრე ჩვენთან, ასევე საკმაოდ კარგი გამოხმაურება მოჰყვა სერიოზული თეატრმცოდნეების მიერ. კეთდება ფილმი ფესტივალზე და სრული ჩანაწერი გაგვიკეთეს სპეკტაკლის, რაც მათი მხრიდან ძალიან კარგი ჟესტი იყო. -თქვენი სამომავლო გეგმები? რეზო შატაკიშვილი:- ამჟამად ვარ ძიების პროცესში, ვეძებ კარგ პიესებს, რომლებზეც შემდგომ დავიწყებ მუშაობას, დანარჩენს კი მომავალი გვანახებს. მე მინდა რეჟოისორს სამომავლოდ უფრო მაშტაბური გეგმების განხორციელება და დიდი წარმატება ვუსურვო, როგორც სამშობლოში ასევე მის ფარგლებს გარეთ.